USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

stawić sądowi kamery Rzeszy i mistrzowi niemieckiemu, a zarazem
administratorowi urzędu wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego
(Deutschmeister und Administrator des Hochmeistertums in Preusseń) 18 .
O fakcie zawieszenia banicji dowiedział się Albrecht z listu króla polskiego
w grudniu 1541 r. 19 , a król Zygmunt powiadomiony został o tym
listem od króla rzymskiego Ferdynanda 20 , który wstawiał się u Karola V
za księciem Albrechtem.
Albrecht, zadowolony z tego pierwszego kroku na drodze do zniesienia
banicji na nim ciążącej, zapytywał króla polskiego, czy zawieszenie
banicji będzie obowiązywać nawet wówczas, jeżeli wspomniani komisarze
nie osiągną kompromisu 21 . W tym też czasie zwołał on 9 stycznia
1542 r. 22 radców dworskich i krajowych, wspartych przedstawicielami
miast, dla wysłuchania ich zdania, głównie w sprawie banicji 23 .
Proponowano w czasie obrad, aby książę wziął Prusy w lenno także
od cesarza, co nie powinno ich zdaniem narażać interesów Polski. Dalej
radzono, aby Polska dała zakonowi niemieckiemu kawałek ziemi na Podolu,
lub cesarz w Hiszpanii, aby tam Zakon mógł spełniać swoją dziejową
misję — walki z niewiernymi. Mówiono też o pieniężnym wynagrodzeniu
Zakonu, na co miałyby się złożyć kwoty z Prus Książęcych,
Polski i od cesarza 24 , jednak odrzucano stanowczo roczną pensję na rzecz
Zakonu 25 .
Nieco wcześniej, bo 7 stycznia 1542 r. zwrócił się Albrecht do elektora
saskiego i landgrafa heskiego, aby zechcieli dalej zabiegać u cesarza
o zniesienie banicji na nim ciążącej 26 .
18
M. T o e p p e n, Zur ständlischen Verhältnisse..., s. 343.
19 WAPO, Landtagsacta V/4—1, fol. 16 i M. Toeppen, op. cit., s. 343.
20
Ibid., fol. 16—17.
21 M. Toeppen, op. cit., s. 343.
22
WAPO, Landtagsacta V/4—1, fol. 1, błędnie podana data obrad: styczeń 1541,
skoro mówi się tam o sprawach, które miały miejsce w lecie 1541; M. Toeppen,
op. cit., s. 344, podaje datę 4 stycznia 1542 r.
23
W obradach uczestniczyli: Jerzy Polentz — biskup sambijski, hrabiowie
Wolff Heydeck i Botho Eulenburg, Melchior Kreytzen — ochmistrz, Marcin Kannacher
— burgrabia, Jan Kreytzen — kanclerz, Jan Rauter, Piotr Kobersee, Jan
Lesgewang, Eck Repichau, Jerzy Wittmansdorff, Wilhelm Truchsess, Wilhelm Schlieben,
Jerzy Kanitz, Krzysztof Portugal, Jan Bromsert, Andrzej Wittmansdorff, Bastian
Perbandt, Marcin Próck, Albrecht Finck, Jan Pein, Jerzy Groben, Kasper Schwentinger,
Asverus Brandt, Krzysztof Kreytzen, Kasper Aulack, Wawrzyniec Mewes —
burmistrz Starego Miasta i Joachim Streckfluss z tegoż miasta, Joachim Kniper
— burmistrz Knipawy, Steffen Wolff z tegoż miasta, Michał Wiesener — burmistrz
Lipnicka i Paweł Mangerwau — jego kompan (WAPO, Landtagsacta V/4—1,
fol. 47).
24
Ibid., fol. 9—11.
25
Ibid., fol. 5—6: „Pension oder Geldt verglichen und vergnügt seyn // solte
nun eine jährliche pension dem Orden auss diesen Landen ablegen, wolte sehr
schwer halten".
26
K. Faber, op. cit., s. 265.
118