USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Na przedłożone pismo szlachty odpowiedział ustnie w imieniu wydziału
kanclerz 8 :
1) Odnośnie do punktu o zaopatrzeniu biskupów wydział podziela
zdanie szlachty, niemniej zaznacza, iż w dokumencie wystarczająco zastrzeżono,
że utrzymanie biskupów nie będzie stanowić ciężaru dla kraju.
2) Podobnie jeśli chodzi o zaopatrzenie księży, wydział podzielając
zdanie szlachty, nie widzi jednak podstaw do zmiany treści dokumentu,
gdyż sprawy te wystarczająco reguluje ordynacja kościelna, a ona przecież
obowiązuje; nie ma więc sensu powtarzać jej po raz drugi.
3) Tak samo artykuł o zaopatrzeniu księżny i księżniczki nie, wymaga
zdaniem wydziału żadnych poprawek, gdyż został on wystarczająco przedyskutowany
na dwóch minionych sejmach, nie stoi w kolizji z interesami
księstwa, a zresztą znajduje przychylność u króla polskiego, który
pismem i pieczęcią go potwierdził. (Z tego należy wnosić — moim zdaniem
— iż powyższy punkt stanowił część testamentu książęcego
z 1541 r.).
4) Na pytanie szlachty, dokąd zwracać się ze skargami na któregoś
z członków kolegium rządzącego lub regentów, wydział znajduje wystarczającą
odpowiedź w samym dokumencie, stąd nie widzi potrzeby jego
zmiany. I tak pisze się tam, że każdy może się wpierw poskarżyć u władcy,
jeśli on żyje lub nie przebywa za granicą, następnie u czterech najwyższych
urzędników księstwa, wspieranych przecież radcami dworskimi
i krajowymi, a także czterema głównymi starostami. Wreszcie jest ława
rycerska.
Dopiero z tej odpowiedzi wydziału zdajemy sobie sprawę, w jakim
. kierunku szło pytanie szlachty. Szlachta, jak widać, obawiała się ewentualnych
rządów oligarchii, zresztą trafnie, bo rzeczywiście miały one
miejsce w 1. 1566—1573.
5) Co do mianowania na urzędy (chodzi tu o 6—8 radców książęcych
i krajowych), to zdaniem wydziału w braku miejscowych prawników na
urzędy te mogą być powołani, bez uszczerbku dla interesów kraju, także
obcy, posiadający odpowiednie wykształcenie, potrzebne do sprawowania
tych urzędów.
We wtorek 14 listopada toczyły się dalsze obrady wydziału i szlachty,
mające na celu uzgodnienie treści dokumentu Regimentsnottel.
Przed południem kanclerz 9 stwierdził, iż wydział upoważnił go do
złożenia dalszych wyjaśnień I i II izbie odnośnie do owych 4—5 punktów,
których nie mógł dokonać wczoraj z powodu późnej pory. I tak:
1) W sprawie zaopatrzenia biskupów wydział stwierdza, że jeszcze
na sejmie czerwcowo-lipcowym 1542 r. starał się, aby nie było ono
8
Ibid., fol. 406—410.
9 Ibid., fol. 410—415.
140