USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

chodził nie tylko cały północny handel pruski, ale także i litewski. Co
prawda Litwini od r. 1540, tj. do chwili zamknięcia kantoru w Kownie,
sami jeździli na Zachód i często handlowali z Gdańskiem, z pominięciem
Królewca, gdyż zgodnie z układem handlowym prusko-litewskim z r. 1529
drogi handlowe były otwarte, a więc statki idące z Litwy nie potrzebowały
zatrzymywać się w Królewcu 95 . Zwalczał ten proceder Królewiec
i to z pewnym skutkiem, kiedy to 2 sierpnia 1565 r. książę Albrecht
wystawił dokument o prawie składu, nie uznany jednak przez polskich
komisarzy w r. 1566. Ostatecznie prawo składu miasto zdobyło w latach
1617—1622 96 . Równocześnie Królewiec chciał zmusić kłajpedzian do
płynięcia statkami przez Labiawę i Królewiec, a nie prostą drogą
w morze 97 .
Handel Królewca osiągnął znaczne rozmiary, jak to wykazujemy
w dalszej części rozdziału, w II poł. XVI w. Znana jest nam dobrze
struktura handlu królewieckiego w tym czasie. Import obejmował sól,
śledzie, wina, sukna, w niewielkiej ilości węgiel, ołów, cynę, żelazo
szwedzkie, a także konie i woły tuczne z Szwecji i Danii, eksport natomiast
— zboże (w tym najwięcej żyta, pszenica stanowiła 10—15%,
drzewo, produkty leśne, len, konopie 98 .
Królewiec importował znaczne ilości soli, skoro w XV i XVI w. mówiło
się: „Danzig ist die Getreide — und Königsberg die Salzkammer'" 9 .
Import soli do Królewca 100
Rok
Łaszty
1549 1030
1559 2 050
1560 1590
1563 1 780
1573 2 670
1582 6 400
1621 23 500
Gdańsk i Kowno zgodziły się wzajemnie na niestosowanie się do przepisów prawa
składu, E. F. Müller, op. cit., s. 475, i R. Fischer, Königsberg als Hansestadt,
Altpreussische Monatsschrift, Kgsbg. 1904, s. 292.
95
H. Rachel, Handel und Handelsrecht von Königsberg in Preussen im
16—18 Jahrhundert, Forschungen zur Brandenburgischen, und Preussischen Geschichte,
Bd. 27, Leipzig 1908, s. 97—98.
96
K. Forstreuter, Die Memel als Handelstrasse..., s. 21.
97 H. Rachel, op. cit., s. 99.
98
P. J e a n n i n, L'activité du Port Koenigsberg dans la seconde moitié du
XVI siècle, Bulletin de la Société d'Histoire Moderne, Douzième Serie, No 5,
57e Année. Supplement à la Revue d'Histoire Moderne et Contemporaine No 2,
1958, s. 12—13 (Pragnę w tym miejscu serdecznie podziękować Panu doc. dr H. Samsonowiczowi
za łaskawe udostępnienie mi tego trudno osiągalnego artykułu).
99
H. Meier, Beiträge zur Handels und politischen Geschichte Königsbergs,
Der neuen Preussischen Provinzial Blätter, Dritte Folge, Bd. 9, Kgsbg. 1864, s. 409.
100
Ibid., dołączona tablica.
42