USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Wyjazd Albrechta wykorzystały miasta i 20 stycznia 1523 r. oświadczyły
w Królewcu, że dalej podatku nie będą płacić 95 . Próby nakłonienia
Królewca do płacenia podatku, czynione 9 lutego 1523 r. przez regenta
Jerzego Polentza, Dietricha von Schlieben i Botha von Eulenburg, spełzły
na niczym 96 . Pospólstwo i rada były w tej sprawie jednomyślne 97 . Przychylała
się do tej postawy szlachta. I tak powstała w Prusach silna opozycja
stanowa.
Albrecht odczuł boleśnie odmowę płacenia podatków i w tym celu
wysłał marszałka Wilhelma von Isenburg, bardziej popularnego niż Polentz,
aby przełamał opór Królewca.
Na zjeździe zwołanym na 24 czerwca 1523 r. otrzymał on odpowiedź,
że szlachta będzie płacić podatek jeszcze przez jeden rok, natomiast miasta
stanowczo odmawiają uiszczania podatków, motywując to nędzą spowodowaną
przez wojnę 98 . Zresztą mieszczanie twierdzili, iż nie są w stanie
płacić równocześnie cła i akcyzy, gdyż wtedy musieliby opuścić natychmiast
miasto 99 .
Sytuacja ta powtórzyła się na zjeździe stanów 9 września 1523 r.
w Królewcu 100 . Oporu Królewca nie udało się wielkiemu mistrzowi przełamać,
mimo wysłania do Prus specjalnej delegacji w osobach: Fryderyka
Heydecka, Henryka Miltitza i Krzysztofa Gattenhofera 101 .
W tym okresie nastąpił dalszy upadek organizacji władz centralnych
Zakonu, skoro Albrecht nie obsadzał głównych urzędów zakonnych. I tak
nie było nominacji na urzędzie wielkiego komtura najprawdopodobniej
od r. 1523, na urzędzie wielkiego marszałka od października 1522 r., na
urzędzie wielkiego szpitalnika od 1511 r., na urzędzie wielkiego szatnego
od 4 maja 1516 r. i na urzędzie podskarbiego aż od 6 lutego 1455 r. 102
W r. 1523 na zebraniu w Sępopolu odnajdujemy obok starych i nowe
nazwiska świeckich radców Albrechta, tj. obok Eulenburga, Kittlitza,
Dohny, Kunheima, także Schliebena, Truchsessa, Kreytzena, Lehndorfa,
Kobersee, Rippe, Lesgewanga, Rautera, Königsegga 103 . Kilku ze szlachty
objęło urzędy dworskie, tj. Schertwitz, Schlieben, Partein, Falkenstein,
Pröck 104 , a Dietrich Schlieben został marszałkiem dworu 105 .
Podobnie w kancelarii spośród szlachty znaleźli się: Krzysztof Gatten-
95 ASP, Bd. 5, nr 276.
•• Ibid., nr 278.
97
M. Toeppen, Ein Blick..., s. 81.
98
ASP, Bd. 5, nr 279 i 281.
99 M. Toeppen, Ein Blick..., s. 82.
100
ASP, Bd. 5, nr 282.
101
Ibid., nr 283.
102
J. V o i g t, Namen-Codex der Deutschen Ordens-Beamten, Königsberg 1848,
s. 8, 9, 11, 13, 15.
103
H. Fr eiwal d, Markgraf Albrecht..., s. 100—101.
104
Ibid., s. 236.
105
Ibid., s. 87.
90