USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

za 41 , A. Vetulaniego 42 , a zwłaszcza H. Freiwalda 43 , dotyczące bezpośrednio
bądź to politycznej, bądź to już czysto stanowej problematyki
Prus Książęcych. Należy tu także wspomnieć o wykorzystaniu w celach
porównawczych ogólnej literatury stanowej (H. Spangenberg, O. Gierke,
F. Härtung, F. L. Garsten, E. Lousse), a także opracowań szczegółowych,
zwłaszcza dla księstw Ansbach-Bayreuth 44 i Saksonii 45 .
Problematyka prawna pracy zawarta w analizie dokumentu Regimentsnottel,
stanowiąca ostatnie ogniwo rozprawy, traktowana jest natomiast
w sposób prawno-historyczny, a także porównawczy, głównie na
podstawie literatury wyżej już podanej.
7. CEL PRACY
Celem pracy nie jest więc podjęcie głównego antagonizmu epoki
feudalnej na terytorium Prus Książęcych, jakim był antagonizm między
feudałami a chłopstwem, ale antagonizmu w obrębie klasy uprzywilejowanej,
gdyż on dał w wyniku ustawę Regimentsnottel. Prowadzenie tego
rodzaju badań jest niezbędne:
1) dla zachowania całości obrazu procesu historycznego, zwłaszcza że
posiadają one nie tylko barwną stronę faktograficzną, ale także dobrą
podstawę źródłową;
2) dla lepszego zrozumienia głównego antagonizmu epoki feudalnej,
tj. sprzeczności między feudałem a chłopem, gdyż między tymi dwoma
antagonizmami istnieje stopień zależności.
Uwzględnienie wyników badań nad obydwoma antagonizmami społecznymi
może być podstawą do syntezy procesu historycznego.
41
G. Schwarz, Der Ostpreussische Landtag vom Jahre 1540 (5 Okt. bis
16 Nov.), Diss. Phil. Kgsbg. 1923 (maszynopis).
42
A. V e t u 1 a n i, Lenno pruskie od traktatu krakowskiego do śmierci ks. Albrechta
(1525—1568), Kraków 1930; tenże, Polskie wpływy polityczne w Prusiech
Książęcych, Gdynia 1939.
43
H. F r e i w a 1 d, Markgraf Albrecht, Deutschordens-Hochmeister und Herzog
in Preussen 1521 bis 1528, Kulmbach 1961.
44
A. J e g e 1, Geschichte der Landstände in den ehemaligen Fürstenthümern
Ansbach-Bayreuth 1500—1533, Archiv für Geschichte und Alterthuimskunde von
Oberfranken, Bd. 24: 1909—1911, s. 61—126; tenże, Die Landständische Verfassung
in den ehemaligen Fürstenthümern Ansbach-Bayreuth, Archiv für Geschichte und
Alterthumskunde von Oberfranken, Bd. 25: 1912, s. 1—108.
45
W. Görlitz, Staat und Stände unter der Herzogen Albrecht und Georg
1485—1539, Sächsische Landtagsakten, Bd. 1, Leipzig, Berlin 1928; H. Helbig,
Der Wettinische Ständestaat. Untersuchungen zur Geschichte des Ständewesen und
der landständischen Verfassung in Mitteldeutschland bis 1485, Münster/Köln 1955.
12