USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Rok Ilość dymów Liczba nazwisk
1500 — 25
1527 — 100
1540 148 107
1553 153 126
1589 177 143
Kłajpeda liczyła więc w połowie XVT w., przy przyjęciu mnożnika 5,
500—600 mieszkańców, Bartoszyce natomiast w r. 1539 — 247 nazwisk
mieszkańców, a więc w istocie około 1200 ludzi 86 . Nieco mniej ludności
miał w tym czasie Kętrzyn, skoro w r. 1571 liczył on 220 domów 87 . Tej
wielkości był Kwidzyn, który w r. 1572 miał około 750 mieszkańców 88 .
Ełk liczył jeszcze w r. 1499 — 600 mieszkańców 89 , Susz w r. 1543 —
415 90 , Młynary w r. 1549 — około 350 91 , a Pasym w r. 1540 — 600 92 ,
Dąbrówno w r. 1579 — 560, Gołdap w r. 1566 — 400, Święta Siekierka
w r. 1539 — 119, Wystruć w r. 1590 — 1200, Mrągowo (Ządzbork)
w r. 1539 — 450, Tylża w r. 1549 — 200, Cynty w r. 1539 — 80 93 .
Stopień urbanizacji kraju był również jeszcze niewielki. W istocie
jako wielki ośrodek miejski .liczył się tylko Królewiec, Kłajpeda poczęła
się bujniej rozwijać dzięki handlowi dopiero w II połowie XVI wieku.
O pozycji ekonomicznej miasta świadczą trzy czynniki:
1) stopień rozwoju handlu,
2) stopień rozwoju rzemiosła,
3) wielkość uposażenia w ziemię.
Rozwój handlu przedstawiamy w dalszej części rozdziału, wykazując
monopolistyczną pozycję Królewca i obrazując ją tablicami eksportu zbóż
oraz ilością statków biorących udział w handlu.
Pozycję tę zawdzięczał Królewiec nie prawu składu, które było ograniczone
94 , lecz dogodnemu położeniu nad Pregołą. Przez Królewiec prze-
86 M. H e i n, Geschichte der Stadt Bartenstein 1332—1932, Bartenstein 1932, s. 60.
87
C. B e c k h e r r n, Mitteilungen aus Rastenburgs Vergangenheit, Rastenburg
1881, s. 6.
88
E. Wernicke, Marienwerder, 2 Auflage, Marienwerder 1931, s. 54.
89
I. Janosz-Biskupowa, Rozwój przestrzenny miasta Ełku, Komunikaty
Mazursiko-Warmińskie, nr 3(65), Olsztyn 1959, s. 253.
90
Z. Nowak, Rozwój przestrzenny miasta Susza, Komunikaty Mazursko-
-Warmińskie, nr 1 (79), Olsztyn 1963, s. 67.
91 G. Stark, Geschichte der Stadt Mühlhausen in Ostpreussen, Mühlhausen
1927, s. 39.
92
E. Saborowski, Besiedlung und Nationalitätverhältnisse des Hauptamtes
Orteisburg zur Zeit der Herrschaft des Deutschordens, Mitteilungen der literarischen
Gesellschaft Masovia, 1925, H. 30, s. 119.
93
Deutsches Städtebuch, hrsg. v. E. Keyser, Bd. 1, Stuttgart-Berlin 1939,
s. 56, 60, 66, 108, 110, 118.
94
Królewiec miał zapewnione prawo składu wilkierzem z 1394 r. i pokojem
toruńskim 1466 r., jak również przez ks. Albrechta w r. 1519, jednak Królewiec,
41