USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

19 lipca 1566 r. 79 , ale już przed rozpoczęciem sejmu — 5 sierpnia, został
on także przywrócony na swój urząd.
Rzeczywiste rządy objęli natomiast „nowi radcy", Maciej Horst, pochodzący
z Meklemburgii, Jan Schnell z Pomorza, Jan Steinbach z Saksonii
i Jan Funck z Norymbergi.
Było to wyraźne zerwanie ks. Albrechta z zasadą wyłączności nadradcostw
dla szlachty miejscowej, a także ograniczenie izby nadradców
jako kolegium rządzącego, w związku z przejęciem jej prerogatyw przez
„nową radę".
Zwycięski dla stanów sejm 1566 r. powrócił do zasady indygenatu
i na powrót przywrócił rangę izbie nadradców.
Zachowanie czterech głównych starostw dla indygenów.
— Sprawę tę można prześledzić po przedstawieniu zestawienia
nazwisk i czasu urzędowania głównych starostów (tab. 28) 80 .
Jak wynika z zestawienia, cztery główne starostwa były wyłącznie
obsadzane przez szlachtę, co prawda nie w myśl przepisów Regimentsnottel,
ale Małego Przywileju Łaski z r. 1546, antydatowanego na 14 listopada
1542 r. 81
Nieindygenami są tu na pewno Antoni i Joachim Borckowie, a także
nie do ustalenia jest indygenat Kerstendorffa (Kierstanowskiego), pozostali
pochodzą z rodzin, które mieszkały w Prusach na pewno już przed
r. 1525.
Podobnie więc jak przy obsadzaniu nadradcostw, tak i przy obsadzaniu
czterech głównych starostw trzymano się zasady indygenatu, z małymi
odchyleniami.
Zasada kolejności awansów była przestrzegana w znacznej
mierze; i tak Krzysztof v. Kreytzen objął urząd nadburgrabiego w r. 1550,
poprzednio piastując funkcję starosty Tapiewa (1549), Jan Jakub Erbtruchsess
zu Waldburg przeszedł ze starostwa Rybaki (1555—1564) na
ochmistrzostwo w r. 1565, Joachim v. Borcke nie przeszedł bezpośrednio
na urząd nadmarszałka w r. 1558 z urzędu głównego starosty Rybaków,
ale posiadał on już doświadczenie na tym stanowisku, skoro był starostą
Rybaków w 1. 1547 i 1554. Jedynie nominacja Wolffa v. Heydeck
w r. 1558 na urząd nadochmistrza nie była zgodna z zasadą kolejności
awansów, ale i on, chociaż nie był starostą jednego z głównych starostw,
to jednak poprzednio zawiadywał przez dłuższy czas starostwem
Kętrzyn 82 .
79
HB, s. 240.
80
Sporządzona na podstawie HB, s. 344, 345, 351, 352 (Spis starostów Prus Książęcych
w XV w., sporządzony przez K. Lohmeyera) i Priv. fol. 49, fol. 56; WAPO,
Landtagsacta V/4-2 (1547 r.) fol. 408, i WAPO, Landtagsacta V/4-3 (1548, 1549 r.) fol. 7.
81
Priv. fol. 50.
82
HB, s. 350.
192