USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

czasem miasta na czele z Królewcem, kontynuując swoją dotychczasową
politykę, nie chciały w ogóle obradować, obawiając się nowego podatku.
Dopiero za namową kanclerza Jana Kreytzena, który stwierdził, że
szlachcie wypada obradować tylko wspólnie z I izbą, zdecydowała się ona
na obrady z I izbą w wydziale 34 .
Do wydziału weszli 35 : z I izby: Jerzy Polentz — biskup sambijski,
hrabia Wolff Heydeck 36 , Melchior Kreytzen 37 — ochmistrz,
Jerzy Kunheim 38 , Marcin Kannacher 39 — burgrabia, Jan Kreytzen
40 — kanclerz, Michał Drahe 41 , Andrzej Rippe 42 , [Jerzy] Brom-
34
Ibid., fol. 62—63.
35 Ibid., fol. 161 „Ausschuss des Landtages".
36
Wolff Heydeck — bratanek znanego z przełomu reformacyjnego w Prusach
Fryderyka. Przybył do Prus w r. 1512, w 1. 1535—1555 był starostą Kętrzyna (HB,
s. 50, przypis 2).
37
Melchior Kreytzen urodził się w Miśni 1475 r., zmarł 8 czerwca 1550 r. Przybył
do Prus w r. 1498 wraz z Fryderykiem saskim. Poprzez małżeństwo z Zuzanną
Egloffstein objął majątki Domnau. Uczestniczył od r. 1506 w zjazdach stanów,
w 1. 1522—1525 był członkiem rady regencyjnej, w r. 1524 w Bartoszycach wystąpił
jako zagorzały stronnik dziedzicznego księstwa w Prusach. Od końca 1525 r. radca
księcia Albrechta, w r. 1527 ochmistrz księżny. W radzie zajmował czołową pozycję.
Wprowadził do rady książęcej dwóch synów: Jana i Krzysztofa, AB, I, s. 366.
58
Jerzy Kunheim starszy (+28 grudnia 1543) brał udział w rokowaniach z Polską
w 1. 1520, 1525 (6 stycznia 1525 w Pressburgu, 9 kwietnia 1525 w Krakowie). Od
r. 1527—1543 starosta Tapiewa (HB, s. 252).
39
Marcin Kannacher pochodził z Nassau. W I polowie 1529 r. rentmistrz krajowy,
a także starosta Neuhausen, od lata 1529 najwyższy burgrabia (po śmierci
szwagra Jana v. Besenrade), pozostał na tym stanowisku do r. 1544. (HB, s. 113,
przypis 2, s. 121, przypis 1).
40
Jan Kreytzen (ur. 1516 Domnau, zmarł 1 maja 1575 r. w Królewcu) syn
Melchiora i Zuzanny von Egloffstein. Od r. 1524 studiował w Wittenberdze, uzyskując
później doktorat praw, odbył liczne podróże, w r. 1533 był w Rzymie. Po
powrocie wstąpił na służbę u księcia Albrechta i w r. 1536 posłany na pomoc margrabiemu
Wilhelmowi do Inflant, wkrótce został mianowany kanclerzem; był to
pierwszy indygena na tym stanowisku. W ciągu czterdziestu lat cała polityka zagraniczna
skupiała się w jego rękach, AB, I, s. 365—366.
41
Michał Drahe (+2 sierpnia 1556) w r. 1514 komtur Pasłęka, w 1517 wójt
Sambii, w 1518 prokurator w Iławie, w 1520 komtur domowy w Królewcu. W r. 1524
opowiedział się po stronie reformacji, w lutym 1525 r. ożenił się jako pierwszy
z Krzyżaków. W czerwcu 1525 r. nominowany starostą Szymbarka. Później przez
długi okres wójt Sambii. Książę nadał mu 100-łanowy majątek Lisnowo, AB, I, s. 150.
42
Andrzej Rippe z ojca Kunza i matki z domu Pröck. Studiował na uniwersytecie
w Lipsku, gdzie został immatrykulowany w r. 1509. Po wojnie 1519—1521
otrzymał w zarząd komornictwo Kaymen, a także wkrótce wszedł do rady wielkiego
mistrza. W r. 1524 znalazł się w sporze z biskupem sambijskim, Jerzym Polentzem.
Nadmiernymi obciążeniami spowodował powstanie chłopów na Sambii
w r. 1525. Zawiaduje komornictwem Kaymen po r. 1525, znajdujemy go tam także
w r. 1542, w r. 1548 występuje z tytułem starosty Kaymen. Ożeniony był z Barbarą
Eulenburg, M. Zins, Powstanie chłopskie w Prusach Książęcych w 1525 r., Warszawa
1953, s. 92—93 i 106; WAPO, Landtagsacta V/4—3 p. 7/1; HB, s. 253 i 187;
SG, k. 75.
121