USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

w związku z zaręczynami Anny Zofii z księciem Janem Albrechtem meklemburskim.
Na sejmie zwołanym na 19 maja 1550 r. 57 zarysowała się
różnica stanowisk między księciem a stanami w sprawie uchwalenia podatku
na wiano dla księżniczki. Ostatecznie jednak doszło do ujednolicenia
stanowisk i księżnie przyznano podatek w wysokości 30 000 grzywien
58 . W jakiej mierze uchwała ta realizowała przepis o zaopatrzeniu
księżniczki, trudno odpowiedzieć, gdyż — jak wyżej pisaliśmy — nie
znany jest nam testament ks. Albrechta z r. 1541.
Omawiany przepis zastrzegał także zaopatrzenie dla przyszłych potomków
Albrechta. I rzeczywiście w r. 1550 ks. Albrecht ożenił się
z księżniczką brunszwicką Anną Marią, która obdarzyła go dwojgiem
dzieci, wpierw córką Elżbietą (1551), a potem synem Albrechtem Fryderykiem
(1553) 59 . Urodziny długo oczekiwanego syna stały się powodem
do wydania nowego testamentu 1555 r. 60 , tym samym tracił moc swoją
testament z r. 1541 i omawiany przez nas przepis Regimentsnottel.
Wreszcie nie został zrealizowany przepis o opiece, gdyż ks. Albrecht
pozostawał przy życiu. Przepis ten został także zmieniony w nowym
testamencie z r. 1555, ale to wychodzi już poza sprawę realizacji przepisów
Regimentsnottel.
c) Ustalenie rządu
Szczegółowe przedstawienie realizacji przepisów III części Regimentsnottel,
które zostały wyodrębnione w rozdziale poprzednim, nie jest
możliwe ze względu na szczupłość materiału, jakim dysponujemy,
zwłaszcza dla przepisów drugorzędnych, oraz o wynagrodzeniu nadradców,
zarządzaniu dworem, obowiązkach nadradców i starostów, których
realizacja w większej czy też mniejszej mierze miała miejsce. Należy
przeto zatrzymać się na przepisach zasadniczych, które omawiać będziemy
w obrębie trzech problemów: rządu, regencji i dopuszczonych do
lenna.
Przepisy o rządzie obejmują następujące zagadnienia: obsadzanie
nadradcostw, zachowanie nadradcostw dla szlachty miejscowej,
zachowanie czterech głównych starostw dla indygenów, zasada kolejności
awansów.
Obsadzanie nadradcostw. — Według Regimentsnottel winny być obsadzone
wszystkie nadradcostwa, co miało gwarantować stałość i trwałość
kolegium rządzącego. Punkt ten był ściśle przestrzegany w Prusach
Książęcych nie znane są tu vacaty, co wyraźnie udowadnia tabela 27 61 .
57
M. T o e p p e n, Zur Geschichte..., s. 408.
58
Ibid., s. 410.
59
W. K. Isenburg, op. cit., tabl. 61.
60
HB, s. LII.
61
Na podstawie A. Horna, op. cit., s. 105; WAPO, Landtagsacta 1548—1549
V/4-3, pozwalają przesunąć urzędowanie Kannachera aż do r. 1549.
189