USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

działu, że biskup winien mieć do pomocy co najmniej jednego oficjała,
który by zastępował biskupa, a zwłaszcza przy wizytacjach byłby mu
bardzo pomocny, jeśli zaś nie oficjała, to należy wyznaczyć 1—3 księży,
którzy by taką funkcję spełniali. Następnie powinien posiadać administratora
owczarni, pisarza w kancelarii, 2 ludzi do wartowania, 1 kucharza
lub kucharkę, furmana i 4 służących, szczególnie potrzebnych
przy wizytowaniu kraju. Biskup w związku z wizytacjami narażony jest
na znaczne wydatki, które nie powinny obciążać jego osobistych dochodów
ani dochodów parafii. Poza tym biskupowi należy się pasza dla
10 koni, pensja w pieniądzu, ubranie i środki na utrzymanie wyżej wymienionych
osób. Także winien posiadać pieniądze na książki, ubranie,
zapasy żywności — zgodnie z potrzebami wynikającymi z tak wysokiego
stanowiska.
Jeszcze raz apelował mały wydział do księcia, aby zgodnie i wystarczająco
zaopatrzyć biskupa. Książę winien to przedyskutować ze szlachtą
i radcami, tak w każdym razie, aby biskup posiadał właściwą swemu stanowi
rezydencję, ogród „dla orzeźwienia swego umysłu", wreszcie wystarczającą
ilość opału. Wydział prosił, aby kraj był podzielony równo
między dwóch biskupów dla wizytacji parafii.
W odpowiedzi na to pismo książę przedłożył również na piśmie 85
swoje uwagi.
Książę oznajmił, że zgadza się ze zdaniem wydziału co do zaopatrzenia
biskupów. Podstawą utrzymania biskupów ma być pensja w pieniądzu,
aby biskup nie potrzebował martwić się gospodarstwem. Sądzi,
że na pensję tę złożą się pieniądze księcia i stanów, tak że 3000 florenów
pójdzie na szkołę partykularną i 3000 florenów na szpital oraz utrzymanie
dwóch kościołów katedralnych (a więc biskupów), a tym samym
dwóch zamków biskupich.
Pieniądze na to będzie łożył książę, a jeśli nie będzie się mógł z tego
należycie wywiązać, to pośpieszą mu z pomocą starostowie. Książę zapytywał,
czy nie lepiej dać pieniądze na kupno opału, budulca lub ryb, zamiast
je sprowadzać? Także niewiasty (wdowa, dzieci po biskupie) czy
nie lepiej uposażyć pensją 100 florenów zamiast w naturaliach? Dalej
stwierdzał, iż 6000 grzywien uposażenia dla biskupa winno wystarczać.
Jeśli chodzi o utrzymanie dworu biskupiego, to książę oblicza, że utrzymanie
biskupa, żony i dzieci jego, parobków, służących, czeladzi,
2—3 koni, w jedzeniu, piciu, ubraniu, pensji, wyniesie 4000 florenów, co
na 24 osoby czyni sumę 8000 florenów.
Książę zapytywał stany, czy nie byłoby dobrze wprowadzić superintendentów
w miejsce biskupów na wzór saski, co znacznie obniżyłoby
85
Ibid., fol. 316—319.
128