USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

ustalony obecnie porządek (Regimentsnottel) będzie obowiązywał także
po wymarciu książąt dopuszczonych do lenna, a więc i wówczas, kiedy
Prusy Książęce przypadną Polsce, zapewniając, iż Polska nie traci dochodów
rocznych z domen i regaliów.
Dla przychylniejszego ustosunkowania króla wskazano mu, iż takie
przywileje nadawano już Prusom Królewskim 10 .
Wreszcie posłowie prosili usilnie, aby król i stany Korony potwierdziły
i opieczętowały proponowane przez nich przepisy dla uporządkowania
spraw ustrojowych księstwa, a mianowicie artykuły: o rządzie, regencji,
kolejności awansów, wynagrodzeniu regentów i opłaceniu kosztów
podróży poselstw za granicę. Proponowane tutaj artykuły niczym nie
różniły się w treści od odpowiednich artykułów w Regimentsnottel,
o których pisaliśmy w rozdziale V. Dodatkowo posłowie zapewniali króla,
iż będzie on otrzymywał należne mu tytułem władcy dochody z księstwa.
W ogóle jednak stany proszą tylko o potwierdzenie tych przepisów, co
do których w wypadku inkorporacji Prus do Polski mogłaby zajść
obawa, że zostaną skasowane przez króla. Nie upominają się natomiast
o potwierdzenie całości dokumentu, a więc spraw kościelnych, przepisów
o kasie stanowej, przygranicznych zamkach itd. Rzuca to światło
na charakter starań o zatwierdzenie Regimentsnottel; do sprawy tej
wrócimy dalej.
Król odroczył swoją odpowiedź do przyszłego sejmu z tego względu,
iż sprawa jest zbyt poważna, aby ją pochopnie rozstrzygnąć 11 .
Tymczasem problem starań o potwierdzenie Regimentsnottel nurtuje
stany pruskie w dalszym ciągu na sejmie Prus Książęcych, zwołanym
na 10 grudnia 1543 r. 12 , skoro znalazł się on na proponowanym porządku
dziennym 13 .
W propozycjach sejmowych książę apelował do stanów o dochowanie
wierności Regimentsnottel. Miał tu na myśli przede wszystkim część II,
o zaopatrzeniu małżonki i córki.
W czasie obrad sejmowych swój pogląd na tę sprawę przedstawiły
trzy miasta Królewca w piśmie do księcia z 16 grudnia 1543 r. 14
Treść pisma jest następująca:
Książę zwracając się w powyższej sprawie do miast stwierdzał, iż
nie widzi powodów, aby starać się o zatwierdzenie Regimentsnottel przez
Polskę, jeśli jednak tego pragną, można wysłać poselstwo na sejm koronny.
Zwraca on uwagę, iż dla poparcia tych starań należy przygotować
10
Art. 10 przywileju inkorporacyjnego 1454 r.; zob. Związek Pruski i poddanie
się Prus Polsce. Zbiór tekstów źródłowych pod redakcją Karola Górskiego,
Poznań 1949, s. 179.
11 WAPO, Landtagsacta V/4-1, fol. 453—454.
12
M. T o e p p e n, Zur Geschichte..., s. 365.
13
WAPO, Landtagsacta V/4-1, fol. 453-454.
14
Ibid., fol. 512—516.
181