USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

hofer, Ulrich von Iglingen i Krzysztof Portugal 106 , a więc ludzie spoza
Zakonu. Okrzepł sąd dworski, który początkowo od r. 1506 nazywany był
Quatembergericht, potem od 24 lutego 1508 107 Kammergericht, a od
r. 1512 najczęściej Hofgericht. Sąd dworski ostatecznie w r. 1517 stał się
najwyższym sądem apelacyjnym w państwie zakonnym, likwidując tym
samym odwołania do sądu Starego Miasta Królewca 108 , ograniczył jednak
swoje urzędowanie po wojnie 1519—1521 do dwóch sesji sądowych 109 .
Za panowania Albrechta w pewnych okresach w sądzie zasiadali:
w 1. 1510—1513 dr Stefan Gert, w 1. 1512—1513 licencjat Jerzy Polentz,
w r. 1523 mgr praw Bartłomiej Gros, a także ze szlachty: Botho Eulenburg,
Kunz Truchsess, Krzysztof Roder, Jerzy Schlesinger, Kuntz Langhenicke,
Jan Lyndenow, Jan Thyme, Jan Hawbitz 110 .
Ordynacji dworskich z czasów wielkiego mistrza Albrechta nie znamy,
jedynie znane są instrukcje dla wicekomtura królewieckiego, ustalające
jego obowiązki związane z prowadzeniem dworu 111 .
Zjazd stanów w Królewcu zwołany przez Erharda Queissa, biskupa
pomezańskiego, na dzień 26 czerwca 1524 r. nie dał wyniku, chociaż
stany obiecywały pomoc Albrechtowi po zawarciu pokoju z Polską, podobnie
też zjazd z 7 grudnia 1524 r. 112
Stany nie chciały dać pieniędzy, gdyż wiedziały, jaką zmianę mogą
spowodować w polityce zagranicznej wielkiego mistrza, skoro ten będzie
posiadał środki finansowe, i dlatego nalegały uparcie na zawarcie pokoju.
W tej sytuacji, kiedy Albrecht nie mógł zdobyć jakiejkolwiek pomocy
w Niemczech, a pieniędzy w Prusach, i zamyślał zrzec się godności wielkiego
mistrza, strona polska za pośrednictwem Achacego Cemy zaproponowała
mu plan sekularyzacji Zakonu 113 . Cema rozmawiał z Albrechtem
w Norymberdze w nocy i w wielkiej tajemnicy; zaproponował on Albrechtowi
w imieniu ówczesnych kierowników polskiej nawy państwowej,
Tomickiego i Szydłowieckiego, złożenie urzędu wielkiego mistrza i przyjęcie
Prus od króla w lenno 114 .
106
Ibid., s. 88.
107
G. Conrad, Geschichte der Königsberger Obergerichte, Leipzig 1907, s. 5.
108
H. Fischer, Das Quatember..., s. 46.
109 H. Freiwald, op. cit., s. 94.
110
H. Fischer, Das Quatember..., s. 51.
111
K. Faber, Vom Amte des Hauskomthurs in Königsberg zur Zeit deutschen
Ordens und von der Hofordnung des Herzog Albrecht, Preussische Provinzial
Blätter, Bd. 4, Kgsbg 1830, j. 217—224.
112
ASP, nr 285, s. 754.
113
Wspomnienia Albrechta z tej rozmowy z Achacym Cemą wydrukował
E. Joachim, op. cit., nr 154; zob. także R. Fischer, Achatius von Zehmen,
Woyewode von Marienburg, Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins,
H. 36, Danzig 1897, s. 30—31.
114
Die Politik..., nr 154, s. 282: „...Weil si den verstunden, das ich das hochmeister
ambt übergeben wolt, so riten si — ich volt solches niemandes andrest
91