USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Małżeństwo z Dorotą było ostatnim krokiem Albrechta w odcięciu się
od zakonu krzyżackiego. Budował przecież na nim nadzieję na sukcesję
potomków w lennie pruskim!
Najbliższy sejm, trwający od 28 października do 3 listopada 1526 r.,
zajął się innymi sprawami, a mianowicie sprawą uregulowania monety
oraz skargami wolnych nidzickich na nadmierne szarwarki i miast Górnych
Prus na chłopów, że wywożą jęczmień na Warmię, gdyż tam są
wyższe ceny 177 .
Książę prowadził dalej swoją politykę faworyzowania obcych, a zwłaszcza
byłych Krzyżaków przed indygenami. I tak od 22 grudnia 1525 r.
do 24 czerwca 1527 r. otrzymali byli Krzyżacy następujące starostwa:
Fryderyk Heydeck — Pisz, Quirin Schlick — Ostródę, Henryk Miltitz —
Barciany, Jan von der Gabelentz — Dąbrówno, a inne mniejsze stanowiska
— 15—20 byłych Krzyżaków. Nadania dla Krzyżaków miały być
nagrodą za ich zasługi wojenne, a także chodziło o zjednanie nielicznych
zresztą opozycjonistów.
Spośród innych wysokich urzędników nietuziemców Jan Schwarzenberg,
ochmistrz księżnej, był rodem z Frankonii, dr Fryderyk Fischer,
kanclerz — też z Frankonii, Henryk Miltitz, ochmistrz — z Saksonii, Jan
von Besenrade, nadburgrabia — z Meklemburgii.
Również w służbie dyplomatycznej służyli nieindygeni, jak Jerzy
Klingenbeck, Mennicke von Schierstedt, Jerzy von Wittmansdorf.
Natomiast spośród nowo mianowanych starostów nietuziemców i niekrzyżaków
należy wymienić: Ecka von Reppichau — starostę Neuhausen,
Ernsta von Rechenberga — starostę Kętrzyna, Melchiora von Rechenberga
— starostę Działdowa i Jana Paina — starostę Wystruci.
Ze szlachty miejscowej, oprócz dawniej nominowanych na urzędy
P. Dohny i J. Schwertwitza, tylko Otto von der Trenk został burgrabią
Dąbrówna, a Jan Oelsnitz — starostą Olsztynka 178 .
Dopiero po wyjeździe Jana Schwarzenberga z Królewca w r. 1527
wolny po nim urząd ochmistrza księżnej zajął indygena Henryk Kittlitz 179 .
Był to dopiero drugi tuziemiec na tak wysokim urzędzie.
Nieco później, w 1. 1527—1528 mamy dalsze nominacje obcych: Mennicke
von Schierstedt został wójtem Sambii, czyli starostą Szaków, a Jerzy
Klingenbeck — starostą Kłajpedy 180 .
Przedstawione przykłady wyraźnie wskazują na to, że Albrecht nie
chciał dopuścić miejscowej szlachty do urzędów. Było to jednak błędne
koło. Zapis dóbr i nadanie wysokiego urzędu obcemu szlachcicowi czyniły
go w niedługim czasie członkiem walczącego stanu szlacheckiego
o przywileje, podobnie jakby wywodził się on z kraju. Istniał tylko
177 H. Freiwald, op. cit., s; 82.
178
Problem obcych doradców u H. Freiwalda, op. cit., s. 183—184.
179 H. Fr eiwald, op. cit., s. 193.
180
Ibid., s. 196—197.
107