USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

czystego potwierdzenia wszystkich przywilejów Księstwa Pruskiego przez
Albrechta, jako pierwszego księcia w Prusach.
Sprawa potwierdzenia Regimentsnottel na razie ucichła. Na nowo
wyszła na światło dzienne w związku z regulacją stosunku książąt dopuszczonych
do lenna.
W 1. 1545 i 1546 ks. Albrecht stara się o zapewnienie sukcesji bratankowi,
margrabiemu Albrechtowi Alcybiadesowi 24 , synowi margrabiego
Kazimierza, którego ojciec nie dołączył się jednak do postanowień traktatu
krakowskiego. Sprawa ta, a z tym związane potwierdzenie przywilejów
łącznie z Regimentsnottel, upada wraz ze śmiercią Albrechta
Alcybiadesa 8 stycznia 1557 r. 25
Całkiem wyraźnie wypłynęła sprawa potwierdzenia Regimentsnottel
przez książąt dopuszczonych do lenna na sejmie księstwa w 1. 1565/1566.
Książę Albrecht przedstawił tym władcom do potwierdzenia zmieniony
Regimentsnottel 26 . Zmiana polegała wyłącznie na tym, iż „nowa notula"
nie przewidywała urzędu biskupiego, a jedynie prezydentów biskupstw.
W dyskusji sejmowej radcy nalegali na wprowadzenie do dokumentu
punktu o wyborze biskupów i o obowiązku jednorazowego przyjazdu
księcia, który obejmie władzę w Prusach Książęcych, a będzie rezydował
gdzie indziej. Szlachta natomiast mocno stała na gruncie niezmienności
Regimentsnottel, bowiem zachowanie instytucji biskupiej leżało w jej
interesie, jak to już pisaliśmy poprzednio. Książę tłumaczył, iż zachowanie
tego punktu jest niepotrzebne, gdyż i sprawy Kościoła tego nie wymagają
i byłoby to z uszczerbkiem dla prezydentów biskupstw, i że
wreszcie książęta dopuszczeni do lenna sprawy te należycie pojmują 27 .
Żarliwy opór stanów, domagających się potwierdzenia nie zmienionego
Regimentsnottel, udało się w końcu po długich dyskusjach księciu
złamać, a nawet wymóc zgodę na złożenie hołdu elektorowi Joachimowi
II (dopuszczonemu do lenna w r. 1563) i Jerzemu Fryderykowi,
w wyznaczonym przez nich czasie 28 .
12 stycznia 1566 r. posłowie dopuszczonych do lenna potwierdzili
całość przywilejów stanów Prus Książęcych 29 , a więc i Regimentsnottel
w zmienionej postaci. Potwierdzenie Jerzego Fryderyka datowane
24 sierpnia 1565 r. 30 zostało przez stany przyjęte, a potwierdzenie elektora
uznano za nazbyt ogólne. Stany zagwarantowały sobie także każdo-
24
M. Toeppen, Zur Geschichte..., s. 450—451.
25
W. K. I s e n b u r g, Stammtafeln zur Geschichte der europäischen Staaten,
Bd. 1 i 2, 2 Ausgabe, Marburg 1956, tabl. 61.
26
WAPO, Landtagsacta V/4—6, fol. 61—73.
27
Cały fragment M. Toeppen, op. cit., s. 453.
28
M. Toeppen, Zur Geschichte..., s. 456.
29 WAPO, Landtagsacta de Anno 1566, V/4—6, fol. 8—9.
30
Priv. fol. 58.
184