USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Tymczasem — wracamy do właściwego nurtu naszych wywodów —
wojsko zaciężne sprowadzone z Zachodu przez Dietricha von Schönberga,
nie przeprawiło się przez Wisłę i na skutek niewypłacenia żołdu odeszło
na powrót na Zachód, i do tego w nieładzie. Nie udało się również Schonbergowi
zsynchronizować wojny krzyżacko-polskiej z uderzeniem Moskwy
na Polskę, gdyż właściwe uderzenie Moskwy na Polskę miało miejsce
przed rozpoczęciem się omawianej wojny 77 . Zmusiło to wielkiego mistrza
do wszczęcia na powrót rokowań z Polską o pokój, doprowadzając do
korzystnego dla niego 4-letniego rozejmu, ratyfikowanego w dniu 7 kwietnia
1521 r. 78
W rokowaniach rozejmowych w Prabutach brali udział również przedstawiciele
stanów: ze szlachty — Jerzy Kunheim, Henryk Kittlitz,
z miast — Jan Federaw i Mikołaj Haugwitz 79 . Po powrocie delegacji do
Królewca powiadomiono cały zjazd stanów o zawartym rozejmie w Prabutach
80 .
Równolegle z troską stanów o zachowanie pokoju szły starania Zakonu
o wymożenie na szlachcie i miastach nowych podatków dla realizacji
zamierzeń wojennych.
Przede wszystkim obciążone były miasta, gdyż ze wsi w warunkach
wojennych trudno byłoby zebrać podatki. I tak 10 lipca 1520 r. wielki
mistrz prosił Królewiec o 12 tys. grzywien, otrzymał 4360 81 , 13 września
1520 r. zyskał nowy podatek w Królewcu w wysokości 2 grzywien od 100 82 .
16 października 1520 r. prosił Albrecht Królewiec o pożyczkę w wysokości
4000 grzywien, udało mu się uzyskać tylko 1000 grzywien 83 . Dodatkowe
dochody uzyskał wielki mistrz przez psucie monety.
Z ziem jedynie nie dotknięta wojną Sambia uchwaliła na zjeździe
w Grünhof podatek wielkiemu mistrzowi w miesiącu listopadzie 1520 r.
w postaci zboża, a nie pieniędzy, których zapewne nie posiadała 84 .
W omawianym okresie nie słyszymy o ogólnym zjeździe stanów w celach
podatkowych, łatwiej było bowiem wielkiemu mistrzowi pertaktować
z osobna z każdym ze stanów, a poza tym nie było można zgromadzić
posłów ze wszystkich okręgów ziemskich w związku z działaniami wojennymi,
stąd uciekał się wielki mistrz do zwoływania zjazdów prowincji,
np. Sambii.
W dalszym ciągu istniała rada, jak za czasów ks. Fryderyka, do której
77
Z. Wojciechowski, Zygmunt Stary (1506—1548), Warszawa 1946,
s. 98—99.
78
Die Politik..., 2 Theil, nr 193.
79
ASP, Bd. 5, nr 254.
80
Ibid., nr 254, s. 653.
81
Ibid., nr 253, s. 651.
82
Ibid., nr 253, s. 652.
83
Ibid., nr 253, s. 652.
84
Ibid., nr 253, s. 652—653.
88