USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...

More documents

Recommendations

Info

$ Tabela 14. Zmniejszanie się służb na Sambii i Natangii Tabela 15. Zmniejszenie się liczby wolnych w komturstwie Królewca w starostwie bałgijskim jest wyraźny dowód na istnienie w r. 1522 dwóch wolnych, którzy już w r. 1528 są chłopami. Nadania dóbr wraz z zamieszkałymi tam wolnymi miały miejsce i później; np. w r. 1557 ks. Albrecht nadał Antoniemu Borcke szereg 55
wsi w starostwie pasłęckim 165 . W jednej z nadanych wsi, Freudenthal, zamieszkiwali wolni, zobowiązani do służby w dwa konie. Borcke miał ich wykupić za ich zgodą. Gdyby natomiast nie udało się tego uczynić, wówczas Borcke miał przejąć wszystkie uprawnienia nad tymi wolnymi i ich majątkami, takie jakie posiadał książę łącznie z sądownictwem wyższym, jednak z obowiązkiem zachowania służb wojskowych dla księcia 166 . Tylko nieliczne rodziny pruskich wolnych, dzięki silniejszej pozycji ekonomicznej, własnym zdolnościom czy też koligacjom, weszły do stanu szlacheckiego. Byli to m. in.: Perbandowie, Packmohrowie, Prockowie. Trudniejszym problemem jest sprawa wolnych mazurskich, którzy wywodzili się z Mazowsza spośród szlachty zagrodowej czy też wolnych kmieci 167 . Osiedlając się na Mazurach byli przeświadczeni o tym, że wejdą do stanu szlacheckiego bez trudności. I istotnie według treści przywilejów ich pozycja prawna niczym nie różniła się od szlachty. Jednakże, podobnie jak i pruscy wolni, okazali się oni słabsi ekonomicznie i stąd tylko niektórzy z nich weszli do stanu szlacheckiego. Reszta natomiast została zaliczona do kategorii wolnych, co było pierwszym krokiem do upadku ich znaczenia. Nazwę przejęto od pruskich wolnych. Ciekawe byłoby zbadanie, kiedy to nastąpiło. W związku z tym, że kolonizacja Mazur miała miejsce w XV i XVI w., kolejny krok w ich społecznym upadku nastąpił raczej później niż pruskich wolnych, tj. w XVI w. Między innymi brak poddanych chłopów na Mazurach stał się przyczyną pociągania wolnych do szarwarków 168 . Jesteśmy w posiadaniu skarg mazurskich wolnych ze starostwa piskiego 169 i ełckiego 170 z r. 1549. Wolni ze starostwa ełckiego skarżą się do księcia na Antoniego Lehwalda — ówczesnego starostę, a szczególnie na Krzysztofa Zedwitza, poprzednika na tym urzędzie, iż: 1) są pociągani wbrew przywilejom do szarwarków w innych staro- 165 Sechzehn Guterurkunden des Archivs der gräfl. Dönhafschen Familien und Armenstiftung in Quitainen aus den Jahren 1467—1730, hrsg. v. G. Conrad, Oberländische Geschichtsblätter, Bd. 1, H. 1, Kgsbg. 1899—1903, s. 49—56. 166 Ibid., s. 52—53. Nadajemy „und das Dorf Freudenthal, als nun Freyen innen wonen und uns mit zweyen pferden zudienen haben austzukennffen. Doch das es mit irem gutten willen, im Fhal aber, so er sie nicht auskeuffen wurde, soll er Antonius Borcke, seine erben und erbnemen gleichwol die Obergerichte und alle Herligkeit, so wir über sie und in des Guts grenitzen gehabt haben und gehalten. Doch das die geburlichen Dinste, welche sie zuthum schulig, treulich geleistet werden". 167 W. Chojnacki, Osadnictwo polskie na Mazurach w XIII—XVII w., Szkice z dziejów Pomorza, t. 2. Pomorze nowożytne, Warszawa 1959, s. 13. 168 M. Pollakówna, Zanik ludności pruskiej, [w:] Szkice z dziejów Pomorza pod red. G. Labudy, t. 1. Pomorze średniowieczne, Warszawa 1958, s. 196. u» WAPO, Landtagsacta V/4—3, p. 422—427. 170 Ibid., p. 413—422. 56
Page 1 and 2:
USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL)
Page 3:
REDAKTOR NACZELNY WYDAWNICTW TNT Ar
Page 6 and 7: WSTĘP * 1. ZNACZENIE PODJĘTEGO TE
Page 8 and 9: Argumentem za tą metodą przemawia
Page 10 and 11: Regimentsnottel, opierał się spo
Page 12 and 13: stosunki wiejskie, H. Meier 31 , K.
Page 14 and 15: W tym miejscu pragnąłbym jak najs
Page 16 and 17: potrzeb bytowych ówczesnego człow
Page 18 and 19: Stolicami niejako tych okręgów ad
Page 20 and 21: go w źródłach z tytułem starost
Page 22 and 23: Tabela 1. Liczba łanów uprawnych
Page 24 and 25: II. Natangia (48 756 łanów 20 mor
Page 26 and 27: Tabela Źródło SCH R SCH R SCH R
Page 28 and 29: Tabela 6. Zastawy za ks. Albrechta
Page 30 and 31: miejskim, np. tzw. Lischke 40 . Nie
Page 32 and 33: 4 łany 47 . Niekiedy jednak uposa
Page 34 and 35: leń na wyszynk piwa, za które pł
Page 36 and 37: osiągnął jeden z najwyższych do
Page 38: ze skarbu Prus Królewskich w wysok
Page 41 and 42: 60 000 florenów z procentem wynosz
Page 43 and 44: chodził nie tylko cały północny
Page 45 and 46: P. Jeannin 104 przypuszcza, iż kup
Page 47 and 48: w zamian za pomoc wojskową z Zacho
Page 49 and 50: połowy XVII w. Spotykamy tu wiele
Page 51 and 52: urg, Heydeck). Eulenburgowie np. po
Page 53 and 54: skimi 146 . Zjawisko „glebae adsc
Page 55: Knechte" zaczęły się pojawiać
Page 59 and 60: Przede wszystkim byli zobowiązani
Page 61 and 62: ment, w odróżnieniu od poprzednie
Page 63 and 64: gospodarczy. Obok nich istniały dw
Page 65 and 66: nie znając tych danych, uważał,
Page 67 and 68: W sumie koniunktura zbożowa i wzro
Page 69 and 70: Na podstawie tabeli można stwierdz
Page 71 and 72: Tabela 24. Statki, które wypłynę
Page 73 and 74: Królewca. W 1. 1581 i 1582 wynosi
Page 75 and 76: Przedstawiony przez nas wyżej prob
Page 77 and 78: W pierwszym wypadku panujący zwoł
Page 79 and 80: W każdym razie błędnie sądził
Page 81 and 82: W zasadzie okres ten charakteryzowa
Page 83 and 84: stany (szlachta i miasta) również
Page 85 and 86: W r. 1510, po śmierci wielkiego mi
Page 87 and 88: Następne żądania podatkowe przed
Page 89 and 90: Tymczasem — wracamy do właściwe
Page 91 and 92: Wyjazd Albrechta wykorzystały mias
Page 93 and 94: Projekt ten przypadł do gustu Albr
Page 95 and 96: a) Organizacja stanów Skład sejmu
Page 97 and 98: II izbę tworzyli posłowie szlache
Page 99 and 100: Od tej klasycznej formy obrad istni
Page 101 and 102: Najbardziej ważne z naszego punktu
Page 103 and 104: osobiście objaśnił zawarcie trak
Page 105 and 106: odegrała tutaj rolę dwuznaczną,
Page 107 and 108:
mą, ma być przedstawiony biskupow
Page 109 and 110:
problem czasu! Inna natomiast była
Page 111 and 112:
Swój szczyt osiągnęła przewaga
Page 113 and 114:
księstw Rzeszy; wszak Polska jest
Page 115 and 116:
Głównymi punktami, w których zda
Page 117 and 118:
Poważniej musiał książę potrak
Page 119 and 120:
stawić sądowi kamery Rzeszy i mis
Page 121 and 122:
W propozycjach sejmowych 30 książ
Page 123 and 124:
sert 43 ; z II izby: Jan Siegit 44
Page 125 and 126:
Jan Kreytzen w imieniu szlachty prz
Page 127 and 128:
wyższe i niższe, sprawę rozsądz
Page 129 and 130:
działu, że biskup winien mieć do
Page 131 and 132:
Freiwald 90 słusznie sądzi, iż s
Page 133 and 134:
potwierdzić wszystkie przywileje t
Page 135 and 136:
i Henryk Sparwein z Bałgi, Marcin
Page 137 and 138:
f) Sprawa monety, granicy litewskie
Page 139 and 140:
ROZDZIAŁ IV SEJM LISTOPADOWY 1542
Page 141 and 142:
Na przedłożone pismo szlachty odp
Page 143 and 144:
Wpierw w imieniu I i II izby przema
Page 145 and 146:
W piśmie 26 księcia kanclerz dzi
Page 147 and 148:
Michał Werner 49 w imieniu starost
Page 149 and 150:
należy posiadać pewną rezerwę f
Page 151 and 152:
poszczególnych spraw według artyk
Page 153 and 154:
czałoby pozycję władcy w jego pa
Page 155 and 156:
Risenburgensis i zrzeczeniem się w
Page 157 and 158:
mania żyjących tam jeszcze kanoni
Page 159 and 160:
i instrukcję wizytacyjną np. z 24
Page 161 and 162:
akcji ślubnej 44 . Po śmierci Alb
Page 163 and 164:
powstrzymano się z jakimikolwiek t
Page 165 and 166:
grabia Kazimierz wysłał zamiast n
Page 167 and 168:
zbadać ich treść, czy wspomina s
Page 169 and 170:
Radę. Tajne rady powstały bowiem
Page 171 and 172:
mogła najłatwiej oprzeć się we
Page 173 and 174:
Art. 4. Wynagrodzenie regentów, op
Page 175 and 176:
Art. 6. Kolejność awansów a —
Page 177 and 178:
Art. 9. Prawo zwoływania stanów p
Page 179 and 180:
sądził Voigt, uważając, że w T
Page 181 and 182:
a 16 kwietnia 1543 r. 6 , udało si
Page 183 and 184:
podarki. W odpowiedzi na to miasta
Page 185 and 186:
czystego potwierdzenia wszystkich p
Page 187 and 188:
niu władcy), mógł stanowić dals
Page 189 and 190:
w Księstwie Pruskim ustrój konsys
Page 191 and 192:
Tabela 27 Obsada nadradcostw w Prus
Page 193 and 194:
19 lipca 1566 r. 79 , ale już prze
Page 195 and 196:
Niewątpliwie funkcje namiestnicze
Page 197 and 198:
dów jest zjawiskiem powszechnym. P
Page 199 and 200:
chectwa. Warstwa chłopska, a więc
Page 201 and 202:
BIBLIOGRAFIA I. Źródła archiwaln
Page 203 and 204:
Urkundenbuch zur Reformationsgeschi
Page 205 and 206:
Forstreuter K., Die Memel als Hande
Page 207 and 208:
J e g e 1 A., Die landständische V
Page 209 and 210:
ycerstwa w Pribaltike, Dissertacja
Page 211 and 212:
Voigt J., Namen-Codex der Deutschen
Page 213 and 214:
Es wurde daher angestrebt, einen ve
Page 215 and 216:
Erinnerung an den Bauernaufstand 15
Page 217 and 218:
S. ein politisches Übergewicht des
Page 219 and 220:
Chelmicki J. 153 Chojnacki W. 56 Ch
Page 221 and 222:
Kalksteyn, szlachcic 92 Kanewitz Ja
Page 223 and 224:
Rabensteiner Melchior, marszałek 1
Page 225 and 226:
Wisling, teolog 187 Witramowski, pa
Page 227 and 228:
Giżycko, miasto i starostwo 18, 21
Page 229 and 230:
Śląsk 103, 116, 171 Święta Siek
Page 231 and 232:
Rozdział III. Sejm letni 1542 —
Page 233:
ROCZNIKI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TO
show all

USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

USTAWA O RZÄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIÄÅ»ÄCYCH ...