USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Art. 6. Kolejność awansów
a — Ustala się, że na wypadek śmierci któregokolwiek z nadradców
urząd jego obejmuje jeden z czterech głównych starostów: Pokarmina,
Szaków, Rybaków i Tapiewa, a na opuszczony urząd głównego starosty
wchodzi jeden ze „zwykłych" starostów. Wyjątek robi się dla kanclerza,
gdzie w braku odpowiedniego kandydata wśród czterech głównych starostów,
można sięgnąć do kogoś innego wykształconego, jednak spośród
szlachty („einen andern Gottfürchtigen Gelehrten Erbaren Mann zuerwehlen").
b — Regimentsnottel nawiązał tutaj do zasad polskiego prawa politycznego.
Zasada kolejności awansów była dobrze znana w Polsce, chociaż
nie opierała się ona na jakiejś ustawie. Do Prus Książęcych najprawdopodobniej
przeniknęła z Prus Królewskich, gdzie ściśle przestrzegano
zasady szczeblowego awansu z uwagi na to, iż objęcie odpowiedzialnego
urzędu musiało poprzedzić odpowiednie przygotowanie na niższych urzędach
100 . Artykuł ten, jak widzimy, był niczym innym, jak rozwinięciem
artykułu o składzie rządu, w myśl zasady indygenatu i pierwszeństwa
szlachty w obsadzaniu urzędów.
Art. 7. Obowiązki nadradców jako regentów
a — Czterej nadradcy jako regenci w okresie interregnum aż do
chwili przybycia nowego władcy spełniają następujące obowiązki:
1) odbierają przysięgi i hołdy od mieszczan i szlachty,
2) zwalniają starostów i innych urzędników,
3) dokonują zapisów różnych zaopatrzeń i na dożywocie, i wreszcie
nominacji,
4) wydają wyroki sądowe zgodnie z prawami i zwyczajami kraju,
5) wszystkie ich decyzje muszą być umocnione ustaloną pieczęcią,
a wtedy dopiero mają moc prawa,
6) w razie przejścia któregokolwiek z czterech głównych starostów
lub zwyczajnych starostów na inny urząd albo starostwo, winien on być
odpowiednio wynagrodzony.
b — Obowiązki nadradców w czasie pełnienia funkcji regentów według
powyższego artykułu sprowadzały się do przejęcia prawie wszystkich
książęcych prerogatyw, z wyjątkiem rozdawnictwa dóbr i prawa
łaski, ale tylko w zakresie polityki wewnętrznej. Poza nimi pozostawała
więc cała polityka zagraniczna, która w wymienionym czasie należała
przede wszystkim do Polski, jako państwa zwierzchniczego.
100 A. V e t u 1 a n i, Polskie wpływy polityczne w Prusach Książęcych, Gdynia
1939, s. 37.
174