USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

Jan Kreytzen w imieniu szlachty przedstawił miastom jej pogląd na „zaopatrzenie
kraju". Szlachta uważała, iż dla rozpatrzenia tej sprawy należy
powołać specjalny wydział. Zapewne testament książęcy (z r. 1541)
objął ją, ale czy wystarczająco — pytała szlachta 58 . Sprawę tę przedstawiono
też w osobnym piśmie 59 .
Burmistrz Mewes stwierdził w imieniu miast, że odnośnie do zaopatrzenia
kraju wystarcza testament, chociaż istotnie jeśli szlachta „chce
tam wszystko znaleźć", to jest niemożliwe. Podobnie jest ze sprawą procuratorium
(objaśniamy ją dalej). Wreszcie prosił, aby miasta otrzymały
zwolnienie z uczestniczenia w sejmie 60 .
W odpowiedzi kanclerz stwierdził zręcznie, że szlachtę cieszy pogląd
miast, według którego testament i procuratorium w obecnej formie są
niewystarczające 61 .
10 lipca, w poniedziałek, miasta po otrzymaniu pisma szlachty idącego
w kierunku ujednolicenia poglądów szlachty i miast w powyższych
sprawach, prosiły o odejście do osobnej sali (obrady miały miejsce nie
na ratuszu, a raczej na zamku, razem z wydziałem) dla przedyskutowania
w spokoju wręczonego im pisma 62 .
Po dyskusji Mewes oświadczył, iż miasta nie wezmą udziału w wydziale,
który chce powołać książę dla ustalenia rządu 63 . Na to kanclerz
rzekł, iż szlachta prosi, aby im wyjaśnić, że artykuł dotyczący zaopatrzenia
kraju nie pociągnie za sobą żadnego nowego podatku 64 . Wówczas
Mewes zaaprobował to stwierdzeniem, że jeżeli książę chce jedynie dobrze
uzgodnić rząd, to miasta nie są temu przeciwne 65 . Wtedy książę powołał
nowy wydział, zwany później małym wydziałem. Skład jego był następujący:
Jerzy Polentz — biskup sambijski, hrabia Wolff Heydeck, Melchior
Kreytzen — ochmistrz, Marcin Kannacher — burgrabia, Jan Kreytzen
— kanclerz, Jerzy Kunheim, Andrzej Rippe, Jerzy Wittmansdorff,
Jerzy Bromsert, Andrzej Wittmansdorff 66 , Krzysztof Portugal 67 , Albrecht
Finck, Marcin Pröck, Jan von der Albe, trzej burmistrzowie
trzech miast Królewca i do tego po jednym rajcy z każdego miasta 68 .
Wydział ten miał obradować w końcowej części sejmu, tj. po rozjechaniu
się szlachty do domów 69 .
58
WAPO, Landtagsacta V/4—1, fol. 105—107.
59
Ibid., fol. 218—226.
60
Ibid., fol. 107—108.
61 Ibid., fol. 108—109.
62
Ibid., fol. 109—110.
63
Ibid., fol. 111—112.
64
Ibid., fol. 112—113.
65
Ibid., fol. 113.
66
Andrzej Wittmansdorff — w 1. 1552—1555 starosta Działdowa, HB, s. 352.
67
Rodzina Portugal miała dobra w starostwie bałgijskim, HB, s. 16, przypis 2.
68
WAPO, Landtagsacta V/4—1, fol. 245 (brak J. Kunheima) i fol. 302.
69
M. Toeppen, op. cit., s. 355.
124