USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

w zamian za pomoc wojskową z Zachodu musiał czynić rycerstwu niemieckiemu
nadania ziemskie w Prusach. Wówczas to osiedlili się w państwie
krzyżackim m. in.: Gröbenowie, Eppingenowie, Hohendorffowie
i wreszcie Eulenburgowie 118 . W Barcianach spotykamy Albów, a w Bartoszycach
Schaffstedtów 119 .
Dalszy intensywny napływ rycerstwa niemieckiego do Prus nastąpił
w okresie wojny 13-letniej. Jak to wynika z zestawienia J. Voigta 120 ,
przez kraj przewinęło się wówczas 390 dowódców i zaciężnych. Zakon nie
mogąc ich spłacić, nadawał im dobra w Prusach, tak w dotychczasowych
dobrach domenialnych, jak i opuszczonych lennach. Nie wszyscy chcieli
tu zostać i wziąć wynagrodzenie w ziemi, pozostało ich tu sporo, mieszając
się z rodzinami tubylczymi bądź też sprowadzając rodziny
z Niemiec.
I tak osiadło w Prusach ponad 96 rodzin szlacheckich 121 , a mianowicie:
Auerochs, Auske, Berfelde, Berwalde, Brolhofen, Deben, Dieben,
Dyhrn, Dobrowitz. Dobeneck, Döbner, Dohna, Drandorf, Drauschwitz,
Eckenfeld, Egloffstein, Eylenburg, Falkenhayn, Fassmann, Feuchter,
Gebeizig, Gerlachsheim, Glaubitz, Gleiffenthal, Gotsch, Götzen, Gölnitz,
Grüne, Greissingen, Gaubitz, Haugwitz, Honsperg, Herter, Hagenest, How,
Ingram, Isenberg, Kanitz, Karbitz, Keller, Kettich, Kittlitz, Knobloch,
Küchmeister v. Sternberg, (Kospoth), Kracht, Kunheim, Landskron,
Lehwald, Liptitz, Löbel, Langen, Loben, Lossow, Machewitz(?), Mayenthal,
Myhlen, Motschelnitz, Nickeritz, Nauendorff, Pilgram, Gross gen. Pfersfelder,
Pollentz, Pregel, Queiss, Quoos, Querfurt, Radeheim, Rippen,
Roff, Rosenhagen, Raueneck, Reibnitz, Rautter, Röder, Sack, Schönaich,
Schertwitz, Schlieben, Seelstrang, Schätzel, Schannewitz, Sparneck,
Strauss, Taubenheim, Tettau, Truchsess v. Wetzhausen, Uttenhofen, Vogt
v. Ammerthal, Wallenrodt, Weissenback, Wiese, Wildenhayn, Wollframsdorf,
Zedwitz itd.
Nadania dla zaciężnych obejmowały tereny komturstw Bałgi, Pokarmina
oraz Górnych Prus, pomijały natomiast Pruską Litwę i Mazury 122 .
Następna fala rycerstwa niemieckiego napłynęła do Prus w latach
1480—1525, a szczególnie w okresie rządów dwóch ostatnich wielkich
mistrzów wywodzących się z rodzin książęcych, tj. za Fryderyka saskiego
118
G. A. M u h 1 v e r s t e d t, Der Herrenstandt in Preussen. Mit besonder
Beziehung auf die Herren zu Eulenburg, Diplomatorium Ileburgense, 2 Theil,
Magdeburg 1879, s. 847.
119
G. A. Mühl ver st ed t, Das älteste Vasalen-Register..., s. 181.
120
J. V o i g t, Namen-Codex der Deutschen-Ordens-Beamten..., Königsberg
1843, s. 125—132.
121
G. A. Mühl v er s t ed t, Der Herrenstandt..., s. 850.
122
E. Wilk e, Die Ursachen der preussischen Bauern- und Bürgerunruhen
1525 mit Studien zur ostpreussischen Agrargeschichte der Ordenszeit, Altpreussische
Forschungen, 7 Jhrg., 1930, s. 48.
46