USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

W wypadku gdyby król absolutnie nie chciał Regimentsnottel zatwierdzić,
wówczas należy starać się u króla o przywilej, taki jaki mają
Prusy Królewskie. Do sprawy tej wracamy dalej.
Należy zabrać ze sobą pewną ilość bursztynu, aby tym łatwiej można
było przychylić króla, kanclerza, podkanclerzego, ochmistrzów, arcybiskupa,
dra Hozjusza do pozytywnego rozpatrzenia prośby Prus Książęcych.
Posłowie winni zwrócić się o pomoc do Gabriela Tarły (przyjaciela
ks. Albrechta) i innych przyjaciół Prus Książęcych, zależnie od okoliczności
wynagradzając sumą 100—200 guldenów. Jeżeli zaistnieje potrzeba,
należy zwrócić się o pomoc w tej sprawie do Prus Królewskich, m. in.
do biskupa warmińskiego, aby poparł u króla starania Prus Książęcych.
Jednakże, jeśliby to okazało się niemożliwe do zrealizowania, wówczas
należy poprosić o kopię przywileju dla Prus Królewskich (chodziło niewątpliwie
o przywilej inkorporacyjny 1454 r.) dla przedyskutowania.
A skoroby i to szło opornie, wówczas należy zwrócić się o pomoc do
wojewody malborskiego Jerzego Bażyńskiego i kasztelana gdańskiego
Achacego Cemy, lecz za pośrednictwem zżytych z nimi Jerzego Kunheima
— starosty Tapiewa, i pana Berendta 58 ; do Jana Kostki — podskarbiego
pruskiego, należy trafić za pośrednictwem jego przyjaciela
Ecka von Repichau — starosty Pasłęka.
Wybór był trafny, gdyż Jerzy Bażyński był szwagrem Kunheima,
a Cema siostrzeńcem Bażyńskiego. Na uwagę zasługuje tu fakt, iż miano
się zwrócić do przywódców obydwu stronnictw szlacheckich w Prusach
Królewskich, tj. do: Jerzego Bażyńskiego, Achacego Cemy, reprezentujących
możnych pruskich, oraz Jana Kostki, reprezentującego szlachtę.
Łatwiej było trafić do pierwszego stronnictwa, które sądziło, iż istnienie
Księstwa Pruskiego jest niezbędnym warunkiem do istnienia odrębności
Prus Królewskich i zapobieżenia unii z Koroną. Sam ks. Albrecht starał
się o utworzenie w Prusach Królewskich swego stronnictwa 59 .
3. SPRAWA PODATKU NA OBRONĘ PRZECIW TURKOM
Sprawa podatku na obronę przeciw Turkom znalazła się na marginesie
dyskusji nad Regimentsnottel.
28 listopada, we wtorek przed południem, zwrócił się kanclerz 60
w imieniu księcia do radców, starostów i członków byłego małego wydziału
w sprawie uchwalenia akcyzy na pomoc turecką, jak to proponowano
na minionym sejmie. Zaznaczał on także, że książę w związku
z nieurodzajem tegorocznym obawia się drożyzny; z tego także względu
58
Nie udało się go ustalić.
59
J. Essmanowska, Ruch szlachecki w Prusach Królewskich w I poł.
XVI w., Poznań 1951, s. 39—40, 64. (Maszynopis).
60 WAPO, Landtagsacta V/4—1, fol. 432—434.
10*
147