USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

stosunki wiejskie, H. Meier 31 , K. Forstreuter 32 i P. Jeannin 33 — handel,
W. Schwinkowski 34 — moneta. Wykorzystano szereg opracowań dotyczących
osadnictwa oraz monografie poszczególnych powiatów. Z powodu
braku materiałów archiwalnych i wydawnictw źródłowych stadium heurystyczne
przy opracowaniu tej tematyki wymagało przejrzenia tom po
tomie wszystkich głównych pruskich czasopism historycznych, a w wypadku
Preussische Provinzial-Blätter, nawet strona po stronie, gdyż
pierwsze kilkadziesiąt tomów tego czasopisma nie posiada jeszcze spisów
treści. Trzeba tu zauważyć, iż odczuwano brak wydawnictwa atlasu historycznego
tego typu, jaki dla Prus Królewskich w XVI wieku sporządził
Marian Biskup 35 , a także choćby jakiejkolwiek syntezy historii gospodarczej
Prus Książęcych. Tak więc zamiast opierać się na wynikach badań,
trzeba je było dopiero ustalać. Na skutek braków materiałowych
często są one prowizoryczne i niepełne. Z ustaleń tych nie można było
jednak zrezygnować, jeżeli chciało się w pełni zastosować przyjętą na
wstępie metodę pracy.
Problematyka polityczna, stanowiąca dalsze ogniwo pracy, sprowadza
się do dziejów walki stanów z księciem o przywileje, traktowanej na tle
rozwoju reprezentacji stanowej. Oprócz prac wymienionych już wyżej,
przy omawianiu stanu badań nad Regimentsnottel na wymienienie spośród
wykorzystanej literatury zasługują prace: K. Forstreutera 36 , K. Górskiego
37 , W. Hubatscha 38 , W. Pociechy 39 , B. Schumachera 40 , G. Schwa-
31
H. Meier, Beiträge zur Handels und politischen Geschichte Königsberg,
Der neuen Preussischen Provinzial-Blätter. Dritte Folge, Bd. 9, Königsberg 1864,
s. 216—246, 281—311, 409—447.
32 K. Forstreuter, Die Memel als Handelstrasse Preussens nach Osten,
Königsberg 1931.
33
P. Jeannin, L'activité du Port de Koenigsberg dans la seconde moitié
du XV siècle, Bulletin de la Société d'Histoire Moderne, Douzième Série — nr 5,
57e Année. Supplément à la Revue d'Histoire Moderne et Contemporaine, 1958,
no 2.
34 W. Schwinkowski, Das Geldwesen in Preussen unter Herzog Albrecht
{1525—1569), Zeitschrift für Numismatik 27: 1909, s. 185—373.
35
M. B i s k u p, Attas historyczny Polski. Prusy Królewskie w drugiej polowie
XVI wieku, Warszawa 1961.
36
K. Forstreuter, Vom Ordenstaat zum Fürstentum. Geistige und politische
Wandlungen im Deutschordensstaate Preussen unter der Hochmeistern
Friedrich und Albrecht (1498—1525). Kitzingen/Main 1951.
37
K. Górski, Z dziejów żywiołu polskiego w Prusiech od 1525 r. do 1772,
Jantar, R. 3, z. 1 (9), Gdynia 1939, s. 1—12.
38
W. H u b a t s c h, Albrecht von Brandenburg-Ansbach, Deutschordens-Hochmeister
und Herzog in Preussen, Heidelberg 1960.
39 W. Pociecha, Geneza hołdu pruskiego {1467—1525), Gdynia 1937.
40
B. Schumacher, Geschichte Ost- und Westpreussens, 3 Ausgabe, Würzburg
1957.
11