USTAWA O RZĄDZIE (REGIMENTSNOTTEL) PRUS KSIĄŻĘCYCH ...

f) Sprawa monety, granicy litewskiej, szkoły partykularnej
i sądownictwa
Na marginesie spraw związanych z dyskusją nad projektem Regimentsnottel
i możliwością jego realizacji omawiano także i inne sprawy,
z punktu widzenia naszego tematu drugorzędne.
Sprawa monety związana była z żądaniem króla polskiego na sejmie
w Piotrkowie, aby książę Albrecht zamknął mennicę, na co ani on, ani
stany pruskie nie chcieli dotąd przystać 112 . Skarżono się także w Piotrkowie,
iż w tym roku zbytnio wzrosła cena guldena (z 2 na 3 i 4 złp).
W sprawie sporu o granicę między Prusami Książęcymi a Litwą, Polska
proponowała dalsze prace komisarzy 113 .
Wynikiem obrad nad sprawą szkoły partykularnej było wyznaczenie
przez księcia opiekuna szkoły w osobie Jerzego Bromserta 114 .
Wreszcie odnośnie do sądownictwa znalazło się kilka wypowiedzi.
Książę zwracał uwagę na istnienie różnych źródeł prawa w Prusach Książęcych,
np. według prawa, saskiego majątek ruchomy dzielił się w wypadku
spadku na trzy części, według przywilejów krajowych na dwie
części 115 . Książę zlecał kanclerzowi oraz prawnikom Janowi Lohmüllerowi,
Krzysztofowi i Ambrożemu Adlerom sporządzenie prawa procesowego,
które ma obowiązywać w sądach ziemskich. W każdym sądzie
ziemskim w starostwie przewidywał książę dwóch adwokatów 116 .
Mały wydział przychylił się do projektu książęcego, proponując, aby
sporządzony zarys postępku sądowego został następnie poprawiony przez
księcia i jego radców i ogłoszony jako obowiązujący w księstwie 117 .
Podobnie przez prawników miały być ustalone przepisy prawa, których
należy się trzymać przy sądzeniu przestępstw popełnionych na drogach
publicznych. Prawnicy mieli się w tym wypadku wzorować na prawie
chełmińskim, Zwierciadle Saskim i innych źródłach prawa, także
zwyczajowego 118 .
g) Zakończenie sejmu czerwcowo-lipcowego 1542 r.
W piśmie 119 zamykającym obrady małego wydziału i sejmu stwierdzono,
że na wypadek gdyby Prusy Książęce przypadły Polsce należy
prosić, aby kraj zachowała przy ustalonym rządzie (według Regiments-
112
Ibid., fol. 366 i fol. 373—375.
113
Ibid., fol. 368—369.
114
Ibid., fol. 367, fol. 375—376.
115
Ibid., fol. 367, 375—376.
116
Ibid., fol. 353.
117
Ibid., fol. 356.
118
Ibid., fol. 360.
119 Ibid., fol. 376—379.
136