EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 119
zelfstandige onderneemster veel tijd besteedt
aan haar beroepsleven: sommige zelfstandige
vrouwen besteden tot 60 uur per week aan hun
beroepsactiviteit. In tegenstelling tot een wijdverspreide
opvatting zou het statuut van zelfstandige
dus geen toverformule zijn om arbeid
en gezin beter te kunnen combineren.
Werkende moeders ondervinden grote moeilijkheden
om beroep en gezin op elkaar af te stemmen.
Hoe zit dat met de moeders die werken als
zelfstandige?
Het hebben van kinderen is één van de specifieke
moeilijkheden waarmee zelfstandige vrouwen
kampen. Er is immers een alarmerend
tekort aan opvangstructuren buiten de schooluren
of voor kinderen die nog niet naar school
kunnen (crèches). De openingsuren van de
bestaande structuren en het aantal opvangplaatsen
beantwoorden niet aan de behoeften van
zelfstandige moeders. Een zelfstandige onderneemster
heeft nood aan een structuur die het
kind langer opvangt, ’s morgens en/of ’s avonds,
omdat zij meer uren kloppen dan vrouwen die in
loonverband werken of omdat zij op onregelmatige
tijdstippen werken. Eén van de mogelijke
oplossingen is volgens ons een prioriteit maken
van fulltime 27 crèches of er plaatsen voorbehouden
voor kinderen van zelfstandige vrouwen. In
onvoorziene omstandigheden, bijvoorbeeld een
ziek kind, kan de zelfstandige onderneemster
haar bedrijf niet verlaten zonder de werking
ervan te verstoren. Een werkneemster kan echter
een dag verlof vragen – een recuperatiedag
of zelfs een verlofdag zonder wedde – om deze
moeilijke situaties het hoofd te bieden.
Een reflectie die tot een trieste vaststelling leidt:
de moeilijkheid om gezin en onderneming te
combineren heeft soms tot gevolg dat de ondernemingszin
van de vrouw wordt afgeremd of dat
ze haar onderneming niet kan uitbreiden, soms
is ze zelfs genoopt haar bedrijf stop te zetten.
S C È N E I I Inzoomen op gezinnen en arbeid
Kan de zelfstandige moeder een beroep doen op
faciliteiten om gezin en beroep makkelijker te
combineren?
Een zelfstandige onderneemster kan haar uren
makkelijker aanpassen en haar werkplaats verlaten
om familiale verplichtingen te vervullen
(bijvoorbeeld om haar kinderen naar buitenschoolse
activiteiten te brengen). Zij kan zelf
haar arbeidstijd indelen, natuurlijk rekening
houdend met de eisen van haar klanten (een
makelaar die hoofdzakelijk ’s avonds tijd moet
maken voor de huisbezoeken is daar een perfecte
illustratie van). De zelfstandige onderneemster
kan ook doorgaans makkelijker van
thuis uit werken. Naar het voorbeeld van telewerk
voor loontrekkers beschikken zelfstandigen
over deze bijzonder geschikte mogelijkheid
bij sommige beroepen of in sommige omstandigheden.
Tot slot, kunnen de kinderen aanwezig
zijn op de werkplaats van de ouder, ook al is
dit uitzonderlijk.
In de recente persmededelingen van de UCM is
er sprake van talrijke nieuwe beslissingen om
het welzijn van de zelfstandigen te bevorderen
(verhoging van de pensioenen, integratie van
kleine risico’s, …). Er werden ook andere maatregelen
genomen op het gebied van ouderschapssteun
en een betere afstemming van
arbeid en gezin. Hoe zit het daarmee?
De voornaamste vooruitgang bij deze nieuwe
bepalingen is de invoering van een sociaal statuut
voor de meewerkende partner. Vóór de
invoering van dit sociaal statuut had de meewerkende
echtgenoot twee mogelijkheden:
ofwel koos de partner vrijwillig voor een ministatuut,
dat dekking bood voor ziekte- en invaliditeit,
betreffende uitkeringen en moederschap,
maar daar bleef het bij. Voorts genoot de partner
een aantal afgeleide rechten, maar hij of zij
had bijvoorbeeld geen enkel recht op pensioen.
Ofwel koos de partner niet vrijwillig voor dit