EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 201
indeling van die activiteiten volgt een strak
werkrooster: een verpleegster zal een bepaald
aantal bewoners gewassen hebben in de voormiddag,
een verpleegassistente zal zoveel middagmalen
bedienen,…” (Casman e.a., 1998,
p. 17-18). Het ritme en de opvolging van de
momenten van de dag hangt af van de andere
bewoners. Als het personeel onderbemand is,
kan dit de indruk wekken dat men aan zijn lot
wordt overgelaten 11 .
Ouderen die in een rusthuis worden opgenomen,
hebben dikwijls de indruk dat ze niet alleen hun
zelfstandigheid verliezen, maar ook hun maatschappelijk
nut. Hun huis, symbool van alles wat
ze geweest zijn, hebben ze moeten verlaten voor
een instelling die dikwijls een negatief beeld
oproept. Rusthuizen zijn in de ogen van het
merendeel van de bevolking eenzame plaatsen
waar men enkel nog op de dood kan wachten.
Nochtans tonen de meeste instellingen zich
voorstander van meer contact met de buitenwereld
en tonen ze respect voor de zelfstandigheid
van de bewoners (Sprimont, 2005).
Het rusthuis beweegt en innoveert
In Frankrijk heeft men zeer vroeg ingezien dat
het mengen van verschillende generaties ervoor
zorgt dat ouderen langer hun zelfstandigheid
kunnen bewaren. België kwam echter later tot
dit besef en volgende de grootse projecten van
de jaren 1970 waar rusthuizen zich veelal afzonderen
van de levenscentra, waardoor de bewoners
vereenzamen in getto’s. Toch heeft België
enkele (schaarse) initiatieven 12 die mogelijk
waren dankzij de stedenbouwkundige en architectonische
inrichting van de betrokken plaats,
de beschikbaarheid van de buurtdiensten en de
investeringen van de lokale overheid. De gehanteerde
formules zijn flexibeler dan in rusthuizen
en eisen niet dat de ouderen volledig ‘ontwortelt’
(Carlson e.a., 1998).
Ondanks de vernieuwingen in het rusthuis blijft
de vaststelling: mensen wachten steeds langer
S C È N E I V Een panoramische blik gezinnen en samenleving
om hun intrek te nemen in een rusthuis. Ze
wachten tot hun zelfstandigheid sterk is verminderd,
hun fysieke en mentale toestand zodanig is
verslechterd dat het moeilijk is om zich aan te
passen aan de nieuwe omgeving. Deze realiteit
heeft voor gevolg dat rusthuizen moeilijk kunnen
ontsnappen aan hun imago van ‘sterfhuis’. Het
lijkt alsof thuis blijven wonen en een verblijf in
een instelling elkaars concurrenten zijn. Zo verdwijnt
elke mogelijkheid tot samenwerking,
complementariteit of zelfs beurtwisseling, die
nog heel zelden wordt overwogen.
De keerzijde van de rozengeur
Het leven van de gezinnen verloopt niet
altijd als een langzame, rustige stroom,
maar het is ook geen draaikolk. Het leven heeft
zijn goede en slechte momenten en is niet vrij
van problemen en beproevingen. Die lotgevallen
zijn een weerspiegeling van de maatschappij
waarin wij leven, van de algemene economische
omstandigheden en van de stereotypes en beelden
die wij hebben over dingen. In deze paragraaf
zullen we het hebben over die risico’s:
geweld binnen het gezin of door de intieme partner,
het geweld veroorzaakt door instellingen en
echtscheidingen.
Intrafamiliaal geweld
Geweld binnen de familie kan verschillende
vormen aannemen: echtelijk geweld, mishandeling
van ouderen, kindermishandeling,… Dit
geweld treft zowel het welzijn van de families
zelf als de wisselwerking met de buitenwereld.
Echtelijk geweld
“Kwetsende woorden, scheldwoorden, paternalistische,
neerbuigend en dictatoriaal autoritarisme,
controle, verwijten en berispingen,