EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 196
De ouderen die oorspronkelijk slechts in beperkte
mate gebruik maakten van de hulpverlening,
zijn geleidelijk aan de belangrijkste begunstigden
geworden. Ouderen maken vaker dan de
andere leeftijdsgroepen gebruik van thuishulp.
Terwijl geen 20 % van de 60-64-jarigen een
beroep doet op een gezinshelp(st)er of op de
levering van maaltijden aan huis, doet meer dan
de helft van de 80-84-jarigen een beroep op die
diensten. Deze verhouding stijgt met de leeftijd
(Leroy, 2004). Het feit dat de gebruikers van
deze thuishulp meestal behoren tot de oudste
ouderen, heeft tot ingrijpende veranderingen
geleid: de hulp wordt nu ook ‘s avonds en tijdens
het weekend verleend. En in de opleiding van
het personeel wordt bijvoorbeeld ook aandacht
besteed aan polyvalentie en ‘relationele tijd’.
Er bestaat een wisselwerking tussen de dienstverleners
van thuishulp en -zorg en de overheid.
Onder impuls van de mensen in de praktijk worden
er nieuwe, innovatieve, systemen ontwikkeld.
De overheid speelt hierop in door dit in de
regelgeving op te nemen. Hierdoor kunnen er
nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden. In deze
sector vond er een evolutie plaats in drie fasen.
De eerste diensten waren gebonden aan de
beschermende reglementering van het ministerie
van Sociale Zaken (Gilain & Nyssens,
2001). Dit gebeurde onder de normen van redelijkheid
en sociale samenhang. De diensten van
thuishulp, waarvan tot nu toe sprake, vallen
onder deze categorie. In een tweede fase hebben
integratiemaatregelen, die tot doel hadden
de zwakste werklozen te activeren en tegemoet
te komen aan de sociale behoeften van de bevolking
op het gebied van sociale samenhang, het
mogelijk gemaakt dat verschillende niet-commerciële
organisaties bijkomende financieringen
konden verkrijgen. Op deze manier konden
nieuwe diensten ontwikkeld worden. Huishoudhulp
is hier een voorbeeld van. Na meerdere
pogingen zijn de dienstencheques zeer recent
ten tonele verschenen op de markt van de buurt-
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
diensten. “De invoering van dienstencheques
brengt een nieuwe soort, haast commerciële,
regulering in omloop die de organisatie van de
buurtdiensten grondig omgooit. (…) Men verlaat
het gebied van het sociaal beleid. Enerzijds
gebeurt dit met een economische doelstelling
voor ogen – door de financiering van de consumptie
wil men bijdragen tot de structurering
van een nieuwe economische sector. Anderzijds
wil men de tewerkstelling bevorderen – door
het scheppen van nieuwe arbeidsplaatsen wil
men zwartwerk bestrijden” (CERISIS, 2004).
Deze nieuwkomer gooit de spelregels om op het
gebied van de vereiste kwalificaties voor het
personeel dat thuiszorg en -hulp verricht.
En vandaag?
Vandaag de dag leven de organisaties en de
overheid naast elkaar. Het OCMW vormt de verbinding.
Tegelijkertijd is het aanbod van thuishulp
uitgebreid. Er zijn nieuwe, beter aan de
doelgroep aangepaste diensten ontstaan zoals
hulp in het huishouden, ziekenoppas, telebewaking
2 , klusjeshulp,… Toch schuilt achter de vele
vormen van hulpverlening, die elkaar in hetzelfde
huis kunnen kruisen, een eigen logica
zoals de volgende tabel aantoont.
De mantelzorger,
steunpilaar van de hulpverlening
De overgrote meerderheid van de 65-plussers
wonen thuis. Toch maakt maar 15 % van deze
groep gebruik van formele zorg. Ondanks de
zeer snelle groei van formele thuishulpdiensten
blijft de rol van informele hulp – hulp geboden
door de onmiddellijke omgeving – dominant.
Deze mantelzorgers spelen een belangrijke rol
in de levenskwaliteit van de persoon die ze helpen.
In de meeste gevallen zijn ze van middelbare
leeftijd, beroepsinactief en vrouw (Gilain
& Nyssens, 2001).