EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

lijke gezag door beide ouders soms moeilijk. Om
ouders op hun blijvende verantwoordelijkheden
te wijzen, werd in 1995 de wet op het gezagscoouderschap
ingevoerd (zie verder). Van meer
recente datum is de wet op het verblijfscoouderschap.
Sinds eind 2006 wordt de voorkeur
gegeven aan een gelijkmatig verdeelde huisvesting
van een kind na een scheiding, het zogenaamde
verblijfsco-ouderschap of de bilocatie.
Als de ouders zelf tot een akkoord komen over
de verblijfsregeling van de kinderen na de
scheiding, wordt dit goedgekeurd door de rechter,
tenzij de regeling niet in het belang van het
kind is. Indien de ouders het niet eens geraken,
zal de rechter, op vraag van minstens één van de
ouders, onderzoeken of bilocatie mogelijk is. Na
dit onderzoek, kiest de rechter de meest passende
verblijfsregeling (FOD Justitie, 2006a).
Een kind kan aan de rechter vragen om
‘gehoord’ te worden. De rechter is verplicht
hierop in te gaan als het kind ouder is dan
12 jaar. Zo kan rekening gehouden worden met
de mening van het kind. Ouders kunnen na de
scheiding de verblijfsregeling wijzigen door bij
de jeugdrechter aan te kloppen.
Kinderen van wettelijk of feitelijk samenwonende
koppels ontsnappen aan deze controle.
De ouders bepalen zelf hoe de verblijfsregeling
geregeld wordt. Zij moeten niet langs een rechtbank
passeren. Uit eigen beweging kunnen de
ouders wel naar de jeugdrechtbank gaan om de
verblijfsregeling te laten officialiseren. Zo zijn
ze juridisch beschermd als er later problemen
opduiken over de woonplaats van de kinderen
(Staatssecretariaat voor Gezinnen en Personen
met een handicap, 2004).
Ouderschap
P. 145
Wie de ouderlijke verantwoordelijkheden en het
ouderlijke gezag uitoefent ten aanzien van een
kind, is gebaseerd op de juridische afstamming.
Deze is meestal gelijk aan de biologische
S C È N E I I I Een panoramische blik gezinnen en overheid
afstamming, de band tussen ouder en kind, maar
valt er niet altijd mee samen. Er wordt namelijk
ook rekening gehouden met de feitelijke opvoedingssituatie:
wie zorgt voor het kind? Hoe
wordt voor het kind gezorgd? Door een rechterlijke
uitspraak kan een band gecreëerd worden
tussen twee personen. Er is dan sprake van adoptie.
Dit heeft ongeveer dezelfde rechtsgevolgen
als een afstammingsband (Senaeve, 2004).
Tot 1987 werd er een strikt onderscheid
gemaakt tussen wettige en natuurlijke kinderen.
Buitenechtelijke kinderen werden gediscrimineerd
op het gebied van vaststelling van het
ouderschap (erkenning van de biologische
ouder als buitenechtelijk kind krijgen, was moeilijk)
en de gevolgen (o.a. beperkt erfrecht). Dit
verschil in behandeling is nu volledig weggevallen.
Juridisch gezien is er sprake van afstamming
als een kind geboren is tijdens het huwelijk
of erkend is door de vader, maar deze moet niet
noodzakelijk de echtgenoot/partner zijn (Gerlo,
2003).
Het hebben van het ouderlijke gezag houdt in
dat de ouders recht hebben op persoonlijk contact
met het kind, gezag hebben over de persoon
en het beheer van de goederen van de minderjarige,
het vruchtgenot hebben van deze goederen
en ouderlijke bevoegdheid hebben in
verband met de staat van de persoon van de
minderjarige (Senaeve, 2004). Slechts als de
beide ouders die het ouderlijke gezag uitoefenen,
overleden zijn of afstand gedaan hebben
van hun ouderlijke plichten, kan iemand anders
de voogdij over het kind en het ouderlijke gezag
overnemen (Gerlo, 2003).
Door de wet op het gezagsco-ouderschap van
1995, wijzigt er na een scheiding strikt genomen
niets aan de ouderlijke plichten en rechten.
Dit geldt zowel voor feitelijk en wettelijk samenwonenden
als voor gehuwden. Ouders zijn blijvend
betrokken bij en verantwoordelijk voor de
opvoeding van hun kinderen. Ze oefenen geza-