EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 139
rekening houden met extra kosten verbonden
aan het gaan werken (vervoerskosten, uitbesteding
huishoudelijke arbeid), maar ook met het
wegvallen van het HQ als de thuisgebleven partner
besluit te gaan werken (Staatssecretariaat
voor Gezinnen en Personen met een handicap,
2004). De ongelijkheden die voortkomen uit het
gebruik van het HQ hebben betrekking op de
verschillen tussen gezinnen die gebruik (kunnen)
maken van het HQ en verschillen tussen
inkomenscategorieën. Het bedrag dat overgedragen
mag worden aan de partner door het HQ
wordt procentueel uitgedrukt. Dit heeft voor
gevolg dat de niet-beroepsactieve partner naargelang
het inkomen van de werkende partner
fiscaal meer of minder gewaardeerd wordt
(Nederlandstalige vrouwenraad v.z.w., 1996).
Gezinnen die tot de lagere en de middelste inkomenscategorieën
behoren, halen het meeste
voordeel uit het HQ. De hogere inkomensklassen
moeten rekening houden met de plafonnering.
De allerlaagste inkomens kunnen maar een zeer
laag bedrag overdragen en als het totale inkomen
in zo’n gezin onder een bepaalde benedengrens
ligt, betalen ze geen belastingen.
Hierdoor kunnen ze ook geen aanspraak maken
op het fiscale voordeel. Dit wordt deels gecompenseerd
door het belastingskrediet (Cantillon
& Verbist, 1999). Uit demografische analyses
blijkt dat het aantal alleenstaanden met kinderen
stijgt, terwijl het aantal gehuwde koppels
met kinderen daalt (FOD Economie, 2006c).
Eénoudergezinnen en feitelijke gezinnen kunnen
echter geen beroep doen op het HQ (Cantillon
& Verbist, 1999). De Gezinsbond vindt dat
éénoudergezinnen op een andere manier dan
het HQ financieel moeten worden ondersteund.
Feitelijke gezinnen kunnen gebruik maken van
het HQ door zich te laten registreren als wettelijk
koppel (Gezinsbond, 2004).
De vraag kan gesteld worden in welke mate het
solidariteitsbeginsel boven het verzekeringsprincipe
gerechtvaardigd is. Aan de hand van
S C È N E I I I Een panoramische blik gezinnen en overheid
stellingen worden de verschillende argumenten
bekeken. Allereerst wordt dieper ingegaan op
een aantal beperkingen van het HQ en hoe deze
kunnen worden opgelost. In de volgende twee
stellingen komt het gelijkheidsprincipe aan bod.
Leidt individualisering tot gelijkheid tussen
mannen en vrouwen en tussen verschillende
gezinsvormen? De laatste twee stellingen handelen
over een eventuele hervorming van individualisering
of van het HQ zodat het fiscaal
stelsel gezinsvriendelijker wordt.
STELLING 1: DE BEPERKINGEN
VAN HET HUWELIJKSQUOTIËNT
MOETEN OPGEHEVEN WORDEN
In de huidige regeling mag 30 % van het inkomen
van de werkende partner overgedragen
worden op de niet of weinig werkende partner.
Voor de verdeling van schuldvorderingen, erfenissen,
scheidingen en huwelijkscontracten gaat
de overheid echter altijd uit van een 50-50-verdeling.
Zowel de Nederlandstalige vrouwenraad
(1996), als de Gezinsbond (2004) pleiten
ervoor om deze verhouding tot 60/40 te brengen
zodat deze maatregel beter overeenkomt
met de werkelijkheid en kan concurreren met de
onbeperkte decumul bij tweeverdieners. Ook de
discriminatie voor het jaar van samenwonen
moet worden opgeheven. Koppels moeten de
keuze krijgen om in het jaar dat ze wettelijk
gaan samenwonen of huwen als een fiscaal koppel
geregistreerd te staan of als alleenwonend
beschouwd te worden.
STELLING 2: INDIVIDUALISERING IS EEN MIDDEL
OM GELIJKE RECHTEN VOOR MANNEN EN VROUWEN
TE BEKOMEN
Gelijke rechten betekent dat mensen, ongeacht
hun leefsituatie en levenswijze, eenzelfde uitkering
of loon krijgen. Elke persoon zorgt zelf voor
de opbouw van rechten door zelf bijdragen aan
de sociale zekerheid te betalen. Op deze manier