EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 204
het verzuim van de ouders of iedere persoon die
verantwoordelijkheid draagt over het kind of een
derde, die zowel fysieke als psychische gevolgen
heeft die schadelijk zijn voor de gezondheid
van het kind”. Vooral het concept verwaarlozing
is moeilijk te definiëren. Het kan daarbij gaan
om onkunde, onwetendheid of onbeschikbaarheid
van de ouders. Verwaarlozing en mishandeling
hebben dezelfde gevolgen, maar enkel in
het eerste geval is er geen sprake van opzet.
Mishandeling kan echter ook het gevolg zijn van
opzettelijke verwaarlozing van het kind door de
omgeving (mishandeling door verzuim). Verwaarlozing
komt op verschillende vlakken aan
het licht: voeding, kleding, toezicht, hygiëne,
opvoeding, stimulering, beroep op gezondheidszorgen.
Cijfers van SOS-enfants 14 tonen aan dat
de daders in de meeste gevallen leden van de
familie van het slachtoffer zijn (90 %): de vader
(22 % van de gevallen), de moeder (18 % van
de gevallen) en beide ouders (18 % van de
gevallen). Als de dader geen deel uitmaakt van
de familie, behoort hij/zij nog steeds tot de
naaste omgeving van het kind – vriend of buur
(Services SOS Enfants de l’ONE, 2005; Services
SOS Enfants de l’ONE, 2006).
Ook het geweld in het opvoedingsysteem wordt
regelmatig aangeklaagd. Hoewel er in Europese
landen een verbod geldt op het gebruik van
geweld in de opvoedingsfeer, scholen of vrijetijdsactiviteiten
heeft België, als één van de
weinige landen dit verbod nog niet in zijn wetgeving
omgezet. In Zweden, een pilootland op
dat gebied (1979) heeft deze bepaling geen
aanleiding gegeven tot een vermeerdering van
het aantal vervolgingen van de ouders. Er is wel
een mentaliteitswijziging bij de ouders vastgesteld.
58 % van de Zweedse ouders verklaarden
voor de wet af en toe eens geweld uit te oefenen
op hun kinderen. Dit daalde tot minder dan 20 %
sinds de wet van kracht is (Staten-generaal van
het Gezin cyclus II, 2006).
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
DE PEDAGOGISCHE TIK
Laat ons wel wezen: de pedagogische tik is een
contradictio in terminis. Geweld, in eender welke
vorm of frequentie, kan nooit een pedagogische
functie of doel hebben. Niet enkel helpt het doorgaans
niet, zeker niet op termijn, het geeft ook de
foutieve boodschap mee aan kinderen dat geweld
soms legitiem zou kunnen zijn. Bovenal is het een
inbreuk op het recht van het kind op integriteit.
Zowel vanuit de VN (Internationaal Verdrag inzake
de Rechten van het Kind, art 19) als vanuit de Raad
van Europa wordt aan de lidstaten de duidelijke
boodschap gegeven dat zowel wetgeving als mentaliteit
dringend moeten aangepakt worden opdat
er een eind zou komen aan deze ontoelaatbare
praktijk. Ook onze Grondwet stelt in art 22 bis dat
het kind recht heeft op o.a. fysieke integriteit.
Helaas achten velen dit verbod nog niet van toepassing
op de lijfstraffen binnen de opvoeding. De
tik blijft door een meerderheid van volwassenen
een aanvaarbare vorm van disciplineren. De discussie
over het al of niet toelaatbaar niveau van
geweld, of al dan niet aanvaardbare vormen van
lijfstraffen is echter een valse! Geen geweld is ooit
toelaatbaar en het blijft bijzonder eigenaardig hoe
we onder het mom van ‘pedagogisch effect’ (quod
non!) aan kinderen minder (rechts)bescherming
garanderen dan aan eender welke volwassene.
Geweldloos opvoeden moet als norm gesteld worden
en ouders en andere opvoeders moeten hierin
ondersteund worden door reeds voorhanden zijnde
positieve vormen van opvoeding en sturing en disciplinering
daarin.
BRON Persoonlijke briefwisseling met Ankie Vandekerkhove, kinderrechtencommissaris
Vlaanderen.
Armoede, sociale uitsluiting
en het gezin
Hoewel de Belgische wetgevende beleidslijn
neutraliteit ten aanzien van de levenskeuzes
verkondigt, is dit in de realiteit niet altijd mogelijk.
De economische situatie van sommige
bevolkingslagen of -groepen, dat een gevolg is