EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 80
HET BRUGPENSIOEN
Sinds het begin van de jaren 1980 kampt de staat
met een verhoging van de begrotingsuitgaven door
de populariteit van het brugpensioen. Het succes
van dit stelsel is deels te verklaren door het voordeel
dat beide partijen eruit halen. Voor de werknemer
is het brugpensioen een financieel interessant
stelsel dat voordelig is bij de berekening van het
pensioen (gelijkschakeling van de jaren brugpensioen
bij de berekening van het pensioen in geval van
conventioneel brugpensioen). Voor de werkgever
kan het brugpensioen voor overtollig personeel
minder duur zijn dan ontslagen met ontslagvergoedingen
die kunnen oplopen tot verschillende
jaren van loon voor ontslagen werknemers met
veel anciënniteit en een hoog salaris. Brugpensioen
betekent het einde van de professionele loopbaan.
Er moet naar een ander ‘sociaal nut’ worden
gezocht. Sommige werknemers hebben niet
gevraagd om dit brugpensioen, soms is het een
gedwongen maatregel, bij een herstructurering
bijvoorbeeld. Het brugpensioen dekt verschillende
ladingen: gewenst brugpensioen als ‘beloning’ na
een rijkgevulde loopbaan, gedwongen brugpensioen
door de werkgever vaak om economische
redenen en soms middenin de loopbaan.
BRONNEN Jamoulle e.a., 1997; Lambrecht & Debuisson, 2005; Moulaert, 2005.
sioen op 65-jarige leeftijd. Naast de 30 % ouderen
tussen 50 en 65 die nog professioneel actief
zijn, konden andere werknemers met vervroegd
pensioen gaan (15 % van de leeftijdsgroep tussen
50 en 64 jaar). 6,7 % van de 50- tot 64-jarigen
ontving als werknemer of zelfstandige een
invaliditeitsuitkering en 8 % van deze leeftijdsgroep
had het statuut van oudere werkloze zonder
verplichting om zich als werkzoekende in te
schrijven (de begunstigden van het brugpensioensysteem
‘Canada Dry’ 5 ), kwamen eveneens
in aanmerking voor dit statuut. Het momenteel
omstreden stelsel van het conventioneel voltijds
brugpensioen geldt voor 5,9 % van de 50- tot
64-jarigen 6 .
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
Met de bedoeling de werkgelegenheidsgraad
van de ouderen op te trekken, werden de meeste
van deze overgangsstatuten de laatste jaren bijgeschaafd.
Het statuut van ‘oudere werkloze’ is
beperkter geworden in die zin dat werklozen
jonger dan 58 jaar (2004) nog altijd als werkzoekende
moeten zijn ingeschreven, terwijl voordien
werklozen vanaf 50 jaar niet aan deze
verplichting waren onderworpen. Vanaf 1992
werd de toegang tot het conventionele brugpensioen
beperkt en deze restrictie wordt nu nog
altijd voortgezet.
Anderzijds wordt de oorlog verklaard aan de
werkloosheid onder de ouderen. Dit gebeurt
door financiële ondersteuning te bieden aan
zowel werklozen 7 als werknemers 8 en via een
reeks zogenaamd preventieve maatregelen in
het noorden en het zuiden van het land, voornamelijk
in de vorm van jobcoaching 9 . Het huidige
debat over het loopbaaneinde in België past
eigenlijk in het kader van de actieve welvaartsstaat,
in een activeringslogica, en brengt de
gedachte over dat we steeds langer zullen moeten
werken.
Niet enkel de oudere werknemers moeten geactiveerd
worden, maar ook de werkgevers. Nochtans
blijven deze huiverig staan tegenover hun
betrokkenheid. Men schuift de verantwoordelijkheid
van het arbeidsrisico liever door naar de
oudere werknemer. Hoewel de werkgevers en
de regering enerzijds de verlenging van de
loopbaan verdedigen, krijgt anderzijds het
bedrijf Arcelor bijvoorbeeld in juni 2005 de toestemming
van de federale overheid om een
brugpensioenstelsel in te voeren dat het vertrek
mogelijk maakt vanaf 54 jaar voor 2005-2006
en vervolgens tussen 50 en 54 jaar voor 2008-
2010 in het kader van de sluiting van de hoogovens
van het bedrijf. De afwijking wordt
gemotiveerd vanuit de invoering van een vernieuwend,
intern managementbeleid (Moulaert,
2005).