EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

DE ACTIEVE WELVAARTSTAAT…
P. 81
De beslissingen die vandaag worden genomen in
het Europese beleid en dus indirect ook in het
kader van het Belgische beleid zijn gericht op de
uitbouw van de actieve welvaartstaat. Deze evolutie,
die al in Groot-Brittannië werd ingevoerd door
Tony Blair, lijkt het Belgische sociale model te worden.
Het passieve beleid komt tegenover een actief
beleid te staan. De passieve beleidslijnen hebben
voornamelijk betrekking op de vergoeding van
werkzoekenden en de bepaling van de leeftijd om
de arbeidsmarkt te betreden en te verlaten (pensioen
en brugpensioen). Activering heeft betrekking
op de overgang van passieve uitgaven naar actieve
uitgaven (gekoppeld aan een reeks voorwaarden)
en op het verantwoordelijkheidsgevoel van de steuntrekkers.
Tot nu toe had deze activering betrekking
op jonge werkzoekenden (cf. activeringsplan van de
werkloosheidsuitkeringen). De huidige acties zijn
eerder gericht op het schrappen of beperken van
de instrumenten voor het vervroegd verlaten van de
arbeidsmarkt. Deze maatregelen zijn gericht op de
oudere werknemers.
BRON Moulaert, 2005.
Zoeken naar een zinvolle
tijdsbesteding nà het arbeidsleven
“Met pensioen gaan betekent in de eerste plaats
afscheid nemen van zijn of haar baan (…). Het
betekent ook een nieuwe verhouding opbouwen
met betrekking tot tijd alsook tot de huishoudelijke
en externe ruimte. Het betekent zoeken
naar een nieuwe invulling van de eigen vrije tijd
en de tijd die worden gedeeld met de partner
en/of andere naaste familieleden” (Guichard-
Claudic e.a., 2001, p. 81-82). De overgang van
werk naar pensioen is vaak bruusk, plotseling en
onherroepelijk. Mensen die met pensioen gaan,
moeten hun plaats vinden buiten de werksfeer
in een maatschappij die arbeidsnut hoog in het
vaandel draagt.
S C È N E I I Een panoramische blik op gezinnen en arbeid
Oudere vrouwen vinden vaak een nieuwe functie
in de vorm van de opvang van de kleinkinderen.
De capaciteit van de kinderopvangplaatsen
wordt vandaag ruimschoots aangevuld met de
opvang van de kleinkinderen door de grootouders
(zie hoger), doorgaans langs moederszijde.
In de toekomst zal deze opvang moeten concurreren
met de nieuwe eisen in verband met de
hogere werkgelegenheidsgraad van de oudere
werknemers, maar ook met de persoonlijke
eisen van een ouder wordende, maar nog steeds
actieve bevolking. Persoonlijke ontwikkeling
van de oudere generatie wordt een nieuw leitmotief.
Veranderende opvattingen
Aan het begin van de 19de eeuw zorgde de
invoering van het pensioenstelsel voor een
belangrijke verandering op het gebied van de
levensomstandigheden. In de eeuwen ervoor
werkten mensen zo lang mogelijk. Er bestond
geen pensioen en de ouderen waren economisch
afhankelijk van hun kinderen. Deze hulpbehoevendheid
van de ouderen maakte het samenwonen
van verschillende generaties vaak
onvermijdelijk, waarbij ouderen een handje toestaken
in het huishouden. Als samenwonen niet
mogelijk was, omdat er geen nakomelingen
waren of omdat de nakomelingen de oudere
persoon weigerden te helpen, werd de oudere
‘geplaatst’ in een zogenaamd ‘gesticht’, een plek
voorbehouden voor de ‘arme oudjes’ (Casman
& Jamin, 2006). Dankzij de invoering van het
pensioenstelsel verwierven de ouderen na hun
loopbaan een zekere financiële onafhankelijkheid.
De ouderen werden kapitaalkrachtig, niet
noodzakelijk in de realiteit, maar wel in het collectief
denkbeeld 10 .
Vandaag is de blik van de maatschappij op de
pensioenoverstap eens te meer veranderd. De