EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 127
vangen (Doublet, 1990). Iedereen maakt aanspraak
op de gezinsbijslagen indien men voldoet
aan een aantal voorwaarden. Er moet een rechtgevend
kind in het gezin zijn. Dit wil zeggen dat
het kind verwant moet zijn met de persoon die
het recht op gezinsbijslag geopend heeft. Deze
persoon wordt de rechthebbende genoemd. Tot
18 jaar heeft ieder kind wettelijk gezien recht op
kinderbijslag. Deze grens komt overeen met de
leerplicht en kan, onder bepaalde voorwaarden,
uitgebreid worden tot 25 jaar. Een kind met een
handicap heeft steeds tot 21 jaar recht op kinderbijslag.
Het rechtgevend kind moet in België
worden opgevoed. Door internationale overeenkomsten
en verordeningen van de EU, wordt dit
criterium steeds soepeler gehanteerd. Het
bedrag wordt uitgekeerd aan de bijslagtrekkende,
dit is meestal de moeder of het meest
naaste familielid (Cantillon e.a., 1996; FOD
Sociale Zekerheid, 2006a; Steunpunt tot bestrijding
van armoede bestaansonzekerheid en sociale
uitsluiting, 2001).
Er bestaan zes soorten gezinsbijslagen: de
gewone kinderbijslag, de wezenbijslag, de forfaitaire
bijslag voor kinderen die geplaatst zijn
bij een particulier, het kraamgeld en de adoptiepremie
en de sociale bijslagen.
Gewone kinderbijslag
Door financiële steun van de overheid in de
vorm van kinderbijslag krijgt elk kind de mogelijkheid
om zich maximaal te ontplooien en te
ontwikkelen op basis van zijn/haar individuele
capaciteiten. Dit geld wordt niet belast.
Er wordt nauwelijks gekeken naar het gezinsinkomen
of -type bij de toekenning van dit bedrag.
Er bestaat wel een verschil naargelang het
beroepsstatuut van de rechthebbende, de rang
van het kind ten opzichte van de andere kinderen
in het feitelijke gezin (1 e kind = rang 1,
2 e kind = rang 2,…), de leeftijd en de gezondheidstoestand.
Als een kind geen recht meer
geeft op kinderbijslag, schuiven de rangen op
S C È N E I I I Een panoramische blik gezinnen en overheid
(1 e kind = geen recht meer, 2 e kind = rang 1,…).
Bij nieuwsamengestelde gezinnen wordt de rang
van een kind bepaald door ze te groeperen rond
de bijslagtrekkende. Het gewaarborgd kinderbijslagfonds
keert de bijslag uit aan die gezinnen
die het recht op kinderbijslag niet kunnen openen
(FOD Sociale Zekerheid, 2006a).
Werknemers en ambtenaren ontvangen ongeveer
dubbel zo veel kinderbijslag per maand
voor een kind van rang 1 in vergelijking met
zelfstandigen. De regering heeft de intentie om
de kinderbijslag voor het eerste kind van zelfstandigen
vanaf midden 2007 op te trekken tot
ongeveer het niveau van de werknemers. Vanaf
rang 2 en hoger is er geen onderscheid meer
naargelang het beroepsstatuut van de ouders.
De kinderbijslag wordt afhankelijk van de leeftijd
van het kind verhoogd. De drie leeftijdscategorieën
zijn: 6 tot 11 jaar, 12 tot 17 jaar en vanaf
18 jaar. Zelfstandigen krijgen geen leeftijdsbijslag
voor hun enig kind of het jongste kind.
Door het bedrag per kind in een huishouden te
laten stijgen, houdt de overheid rekening met de
stijgende kosten van een groter gezin. Dit is de
rangprogressiviteit van de kinderbijslag. Grote
gezinnen hebben onder andere nood aan een
groter huis of een grotere auto. Voor het eerste
kind (rang 1) krijgt de bijslagtrekkende het minste
kindergeld. Dit bedrag wordt verhoogd voor
het tweede kind. Vanaf het derde en volgende
kind geldt een maximumbedrag.
Kinderen die een aandoening of handicap hebben,
krijgen tot hun 21 jaar een bijkomende bijslag.
Voor zij die geboren zijn voor 1 januari
1996 wordt een procentuele schaal en een zelfredzaamheidschaal
gebruikt om te bepalen of
een kind recht heeft op deze bijslag. De kinderen
die na 1 januari 1996 geboren zijn, worden
beoordeeld op basis van een medisch-sociale
schaal. In functie van de ernst van de gevolgen
van de aandoening krijgen ze meer financiële
middelen. Deze vaststelling gebeurt op het gebied