EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 172
of andere manier te verhelpen in een context die
door twee gedeeltelijk verbonden fenomenen
wordt gekenmerkt: enerzijds het toenemend
aantal nieuwsamengestelde gezinnen waarin
sommige stiefouders zich aanzienlijk investeren
voor het kind en anderzijds de strijd tegen de
discriminatie van homoseksuele personen, die
met verschillende eisen gepaard gaat, waaronder
meer bepaald de wettelijke erkenning van
de co-ouder in de gezinnen waarbij de ouders
van hetzelfde geslacht zijn. Dit verzoek gaat
hoofdzakelijk uit van lesbische koppels die
steeds meer een beroep doen op kunstmatige
inseminatie, die in België sinds het begin van de
jaren 1980 wordt toegepast, maar waarbij de
partner van de wettelijke moeder geen enkele
band heeft met het kind in de ogen van de wet.
Sinds 2001 werden verschillende wetsvoorstellen
ingediend in de Kamer, waaruit het tweeledige
doel blijkt om tegelijkertijd tegemoet te
komen aan de gevallen waarbij een ‘stiefouder’
betrokken is en de gevallen betreffende
een ‘co-ouder’ van een kind dat door een homoseksueel
koppel wordt opgevoed. De eerste teksten,
uitgaande van politieke fracties met
uiteenlopende beleidslijnen 14 , stelden voor het
ouderlijk gezag toe te kennen aan een ‘derde
persoon’ – doorgaans de partner van de wettelijke
ouder – wanneer deze laatste alleen instaat
voor het kind. Het ging dus om een poging om
sommige verantwoordelijkheden te geven aan
de partner van de wettelijke ouder, maar binnen
de logica van ‘twee ouders’, waarbij enkel
twee personen het ouderlijke gezag over het
kind kunnen uitoefenen. Enkel een voorstel in
2002 van de groene partijen voorzag in een
mogelijkheid om de ouderlijke verantwoordelijkheid
door drie of vier personen gezamelijk te
laten uitoefenen. Een nieuwigheid duikt op in
het wetsvoorstel dat werd ingediend door de
Vlaamse Christen-Democraten, in die zin dat er
voor het eerst sprake is van ‘zorgouderschap’ en
dat het wetsvoorstel de idee veronderstelt om
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
een specifiek statuut uit te werken voor ‘de persoon
die zorgt voor het kind zoals een ouder
doet of in de plaats van die ouder’ 15 .
In mei 2003 geeft de regering Verhofstadt II een
betekenisvolle impuls aan de legislatieve hervormingen
betreffende gezinsaangelegenheden,
door van deze problematiek een prioriteit te
maken tijdens de nieuwe regeerperiode en de
strijd voort te zetten tegen discriminaties op
basis van de seksuele geaardheid. Deze bereidheid
uit zich concreet in de oprichting van
een Staten-generaal van het Gezin (SGG) die
bedoeld is om, na een debatronde, suggesties te
doen over een aantal ontwerpen die betrekking
hebben op het gezin. Er wordt ook een subcommissie
gezinsrecht opgericht in de Kamer, om de
behandeling van de vele dossiers rond dit thema
te versnellen. In het kader van deze subcommissie
zullen verschillende nieuwe wetsvoorstellen
worden ingediend over het ‘zorgouderschap’ 16 .
De behandeling van deze wetsvoorstellen werd
aanzienlijk versneld door een arrest van het
Arbitragehof van oktober 2003. Het Arbitragehof
had de wetgever immers aangemoedigd
een aangepaste oplossing te vinden om de
bestaande relatie tussen een kind en de partner
van de wettelijke ouder waarmee het dagelijks
leeft, te erkennen en te beschermen, naar aanleiding
van het geval van een kind dat van de
tweede moeder werd afgesneden na de scheiding
van beide vrouwen. De kwestie van het
zorgouderschap wordt daarnaast ook besproken
tijdens de eerste SGG, die zich schaart achter de
toekenning van rechten en plichten aan de partner
van de wettelijke ouder, maar ervoor pleit
dat het ouderlijk gezag niet wordt toegekend aan
meer dan twee personen om een zekere continuïteit
te behouden en enige zekerheid te waarborgen
17 .
In de loop van 2005 werd het dossier eindelijk
behandeld samen met het dossier over het adoptierecht
voor homoseksuele koppels. Alle wetsvoorstellen
beogen op z’n minst gedeeltelijk de