EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 159
kundigen die rond de debattafel zitten, namen
alle drie deel aan de werkgroep ‘Fiscaliteit’ van
de Staten-generaal van het Gezin (SGG). Zij
delen niet dezelfde mening en gingen in op de
uitnodiging om aan dit interview en debat over
de netelige kwestie van het HQ deel te nemen en
zodoende denkpistes vrij te exploreren en
gedachten uit te wisselen.
Wat was de bedoeling van het HQ op het
moment dat deze maatregel werd ingevoerd?
BJ: Tenzij we de toenmalige memorie van toelichting
kunnen nalezen, is het moeilijk te
achterhalen wat de bedoeling was van de wetgever.
Misschien streefde de wetgever naar
meer gelijkheid bij de belastingberekening tussen
koppels en alleenstaanden. De belastinghervorming
van 1989 maakte immers ook een
einde aan de cumulatie van de beroepsinkomsten
van gehuwden. Alle huishoudens met twee
beroepsinkomens winnen hierbij. Het is niet uitgesloten
dat men ook een voordeel wilde toekennen
aan de huishoudens die niet profiteerden
van de decumulatie omdat ze slechts over één
beroepsinkomen beschikken. Het HQ valt in
ieder geval te rechtvaardigen op basis van het
criterium van het vermogen om belastingen te
betalen.
TM: Er wordt vaak beweerd dat het HQ toegekend
wordt wegens de kinderen, maar dat is
zeker niet het geval. Het gaat eerder om een
afgeleid recht van het huwelijk, dat los staat van
de kinderlast. Misschien was aanvankelijk één
van de verborgen doelstellingen de progressiviteit
van de aanslagvoet voor éénverdienergezinnen
af te vlakken, door hen een aanzienlijke
vermindering toe te kennen.
HPP: Los van de reeds aangehaalde bekommernissen
mogen we niet vergeten dat de werkloosheid
op het moment van de invoering van het
HQ groot was. Dit is trouwens nog steeds het
geval. Ik denk dat het HQ indirect bedoeld was
S C È N E I I I Inzoomen op gezinnen en de overheid
om het arbeidsaanbod van de vrouwen te
beperken.
Dankzij het HQ betalen gezinnen die er gebruik
van maken minder belastingen. Welke redenen
rechtvaardigen deze vermindering als ze niet
gekoppeld is aan een kinderlast?
TM: Men is steeds van mening dat er een vermindering
gegeven moet worden wanneer de
echtgenote of wettelijk samenwonende partner,
het gaat immers bijna uitsluitend om vrouwen,
niet werkt omdat de werkende echtgenoot dan
minder belastingvermogen heeft. Eigenlijk is
deze redenering volledig verkeerd: de vrouw
die ervoor kiest om thuis te blijven, om het huishouden
te doen en voor de kinderen te zorgen,
verhoogt daarmee het belastingvermogen van
deze belastingplichtige. In plaats van een
belastingvermindering te krijgen, zou het gezin
echter meer belastingen moeten betalen, want
ze beschikken over een afgeleid inkomen.
Dezelfde redenering geldt ook wanneer u eigenaar
bent van een woning: het kadastraal inkomen
wordt aan het gezinsinkomen toegevoegd
louter omdat u geen huur hoeft te betalen. Het
afgeleide inkomen van de echtgenoot dat tot
uiting komt via besparingen op uitgaven zou, net
als de huurbesparing, moeten worden toegevoegd
aan het inkomen van de belastingplichtige.
In plaats daarvan kent de wetgever een
belastingvermindering toe die absoluut niet
gegrond noch gerechtvaardigd is.
BJ: Bij een koppel zijn er ‘twee monden te
vullen’, terwijl dat er maar één is bij een
alleenstaande belastingplichtige. Het belastingvermogen
bij een bepaald inkomen is dus
beperkter. Daartegen wordt geargumenteerd dat
een persoon die geen beroep uitoefent huishoudelijke
taken kan verrichten (opvoeding van de
kinderen, onderhoud van de woning, tuinonderhoud,
opknapwerkjes,…) waarvoor meestal een
beroep wordt gedaan op bedrijven of externe