EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 138
1994 moeten belastingplichtigen die geen
beroepsactiviteit uitoefenen geen belastingsaangifte
meer invullen indien hun inkomen onder
een bepaalde drempel ligt.
De bedrijfsvoorheffing
Ook bij de berekening van de bedrijfsvoorheffing,
dit is de voorafbetaling van de persoonlijke
belastingen, is het noodzakelijk te weten hoeveel
personen iemand ten laste heeft. Naargelang
het jaarinkomen en de gezinstoestand
wordt een bedrag maandelijks afgetrokken van
het brutoloon. De som van deze maandelijkse
bedragen wordt jaarlijks afgetrokken van de te
betalen belastingen. Hoe meer gezinslasten, hoe
hoger dit bedrag. Op sociale uitkeringen moet
ook bedrijfsvoorheffing worden betaald.
Hoewel er op fiscaal vlak geen onderscheid
meer is tussen gehuwden/wettelijk samenwonenden
en alleenstaanden met betrekking tot de
belastingsvrije inkomensbedragen, blijft dit
onderscheid wel bestaan bij de bedrijfsvoorheffing.
Gehuwde/wettelijk samenwonende ouders
ontvangen minder voorheffingsvermindering
dan alleenstaande ouders. Ook is er een verschil
tussen gescheiden ouders die als alleenstaande
belast worden en weduwe(naren)/alleenstaande
ouders die nooit huwden. Alle ouders die als
alleenstaanden belast worden, hebben recht op
een bijkomende belastingsvrije som. Bij de berekening
van de bedrijfsvoorheffing wordt echter
geen rekening gehouden met de feitelijke toestand
van de persoon in kwestie. Zodoende
moeten gescheiden ouders die niet opnieuw
huwen of wettelijk gaan samenwonen doorgaans
twee jaar wachten op deze financiële
ondersteuning.
Debat
Door uiteenlopende situaties en levensomstandigheden
waarin de gezinnen leven, is het debat
rond gezinsfiscaliteit een uiterst complexe mate-
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
rie. De discussie over het te voeren beleid situeert
zich rond de tegenstelling ‘oriëntatie naar
het gezin of naar het individu’. Er is steeds aandacht
voor het solidariteits- en gelijkheidsbeginsel
(Staten-generaal van het Gezin cyclus II,
2006). We geven eerst meer achtergrondinformatie
over de verschillende thema’s om daarna
dieper in te gaan op een aantal onbeantwoorde
vragen in dit debat.
Huwelijksquotiënt (HQ)
vs individualisatie
Uit onderzoek blijkt dat slechts een derde van
de huishoudens die gebruik maken van het HQ
gezinnen met kinderen zijn. Drie vierden van de
koppels die gebruik maken van het HQ zijn
gepensioneerd. Vaak nemen grootouders die
gebruik maken van het HQ de opvang van de
kleinkinderen op zich. Op deze manier draagt
het HQ bij tot de opvoedende en verzorgende
taak in een aantal gezinnen. 77 % van de gezinnen
waar beide partners uit gaan werken, maar
één inkomen zodanig laag is zodat ze toch in
aanmerking komen voor het HQ, maken ook
gebruik van de aftrekbaarheid van opvangkosten.
Ongeveer 90 % van de ééninkomensgezinnen
met kinderen jonger dan drie jaar maken
gebruik van de belastingsvrije som voor kinderen
onder de drie jaar (Staatssecretariaat voor
Gezinnen en Personen met een handicap,
2004).
Kritische geluiden hebben betrekking op het
vrouwonvriendelijk karakter van het HQ, de
werkloosheidsval en de ongelijkheden tussen
burgers die het zou veroorzaken. Hoewel in de
wetgeving geen verwijzing naar geslacht staat,
blijkt de vrouw in 98 % van de gezinnen die
gebruik maken van het HQ thuis te blijven. Dit
komt omdat in de realiteit het loon van de mannen
vaak hoger ligt dan dat van de vrouw. Als
beide partners gaan werken, worden zij belast
op hun individuele inkomen. Gezinnen die
gebruik maken van het HQ moeten niet enkel