EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 244
Bovendien komt de gezinssolidariteit in het
gedrang omdat het gezinshoofd iemand in moeilijkheden
(ouder, volwassen kind, vriend) niet
meer kan opvangen, omdat hij of zij anders in de
categorie van samenwonende belandt. Sommige
gezinnen verzetten zich echter tegen deze
breuksituaties en proberen zich uit de slag te
trekken met het weinige dat ze krijgen.
Een waardige woning?
Tussen politieke intentie
en de ervaringen van arme mensen
In de Brusselse huisvestingscode 30 wordt het
begrip ‘waardige woning’ gekoppeld aan minimumvereisten
op het gebied van veiligheid, netheid
en voorzieningen. Het adjectief ‘waardig’
wijst op de kwaliteit van de woning in verhouding
tot een algemenere sociale norm, eerder
dan tot de levensstandaard van het individu.
Niet het sociaal-economisch of cultureel niveau
van de persoon en zijn gezin, maar wel wat sociaal
aanvaard wordt in een gegeven maatschappij
geldt dus als referentie. Er is dus geen reden
dat de kwaliteit van de woning anders (lees
minder goed) moet zijn voor een arme persoon
dan voor een rijke persoon. Het begrip waardigheid
mag niet worden herleid tot het begrip netheid.
Waardigheid heeft meer te maken met
comfort en waardigheid (in Frankrijk spreekt
men van ‘waardige woningen’), terwijl netheid
zich beperkt tot de impact in termen van veiligheid
en gezondheid. Een vuile woning is altijd
een onwaardige woning, maar een onwaardige
woning is niet noodzakelijk vuil.
In de praktijk stellen we vast dat gezinnen in erg
moeilijke omstandigheden leven. De menselijke
waardigheid heeft zowel voor de overheid, als in
de werkelijkheid verschillende betekenissen. In
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben
gezinnen met een bescheiden inkomen geen
daadwerkelijk recht op een woning. De huurprijs
is een lelijke streep door hun budget en het
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
beperkt aantal kwaliteitswoningen op de markt
maakt dat zij op zoek gaan naar de goedkoopste
woningen, die soms niet beantwoorden aan de
normen van waardigheid. Bovendien bevinden
de kandidaat-huurders zich in een ondergeschikte
positie om hun recht op een woning te
doen gelden. De meest kwetsbare personen worden
gediscrimineerd en uitgebuit door de eigenaars
(illegale huurwaarborgen, discriminatie
wegens het financieel en sociaal statuut, de
huidskleur, de seksuele geaardheid, bedrieglijke
huurcontracten, buitengerechtelijke uitzettingen
‘manu militari’ die volkomen illegaal zijn, huisjesmelkers,…).
Uit de getuigenissen blijkt dat gezinnen in overbevolkte
woningen leven, zonder basiscomfort,
met een minimum aan sanitaire voorzieningen,
parasieten, schimmels, vochtigheidsproblemen,
geluidsoverlast, gevaarlijke of onbestaande verwarmingsinstallaties,
gebrekkige verluchting, te
weinig licht, overdreven elektriciteitskosten, een
gebrek aan groene ruimten en ontspanningsmogelijkheden
in de buurt.
De mensen kunnen naar het gerecht stappen om
hun rechten te doen gelden. De toegang tot verdedigingsmiddelen
is echter niet voor iedereen
evident. Huurders zijn vaak bang om naar het
vredegerecht te stappen: de procedure is duur
en het resultaat onzeker.
Gevolgen
van de buitensporige woningprijzen
Het ontbrekende recht op een gezonde woning
brengt het recht op gezondheid in het gedrang,
dit zowel rechtstreeks (toxische hinder, koude,
vocht, allergieën) als onrechtstreeks wegens een
grotere vatbaarheid voor ziekte door het op
elkaar gepropt zitten, stress, het gebrek aan
eigenwaarde en vereenzaming. Bovendien kan
de woning ook een belemmering vormen voor de
toegang tot medische zorgen, wanneer de deur
uit schaamte of angst dicht blijft voor gezond-