EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 305
vruchtbaarheidscijfer. In 2003 werden slechts
1,2 kinderen per vrouw geboren in Spanje, Griekenland
en Portugal. In 2001 bengelden de zuiderse
Europese landen aan de staart van de
uitgaven met betrekking tot het gezin. Spanje,
Italië en Portugal gaven slechts tussen 0,5 % en
1,2 % van hun BNP uit aan dit beleid, Griekenland
besteedde 1,8 % van zijn BNP. Landen
zoals Finland, Denemarken, Duitsland of Luxemburg
besteedden 3 % tot 3,8 % van hun BNP
(Eurostat, 1996). De politiek van deze Europese
landen heeft deze emancipatie van vrouwen niet
gevolgd. Hoewel steeds meer vrouwen werken,
zijn de maatregelen om een gezin en een carrière
met elkaar te combineren ontoereikend (Le
Bras, 2002).
Tijdens de vergaderingen van de Staten-generaal
werd veelvuldig gedebatteerd over het model
van ouderschapssteun dat in de Scandinavische
landen toegepast wordt. Finland en Zweden
voeren al sinds het einde van de jaren 1960 een
beleid gericht op de gezinnen. De sociale en
politieke doelstellingen van deze landen kaderen
in een algemene sociale hulp die voor iedereen
van toepassing is en levenslang geldt. Scandinavische
landen onderscheiden zich door hulp aan
te bieden aan ouders vanaf de geboorte van het
kind tot dat deze een adolescent is. Zij voorzien
in gesubsidieerde kinderopvang, een flexibel en
gul ouderschapsverlof en werktijdvermindering
voor ouders met jonge kinderen. Op deze manier
kunnen ouders hun familiale en professionele
verplichtingen zonder onderbreking combineren.
Deze genereuze familiale politiek heeft zijn
weerslag op de publieke sociale uitgaven. Deze
liggen hoger dan de gemiddeldes van de Europese
landen. In 2001 bedroegen de sociale uitgaven
ten voordele van het gezin 3,8 % van het
BNP van Denemarken, 2,9 % in Zweden en
2,3 % in België. Het sociale en gezinsbeleid dat
al sinds oudsher in Zweden gevoerd wordt,
heeft onze visie weinig veranderd. Zweden kent
het hoogste aandeel werkende vrouwen (75 %
Besluit: het doorbladeren van het fotoalbum
in de leeftijdscategorie 20-65 jaar, vooral in de
publieke sector) en telt ook het meeste verkozen
vrouwen in het parlement, alsook in gemeenteraden.
Bij de geboorte van een kind ontvangen
Zweedse ouders in het totaal 450 dagen ouderschapsverlof,
waarvan 60 dagen door de vader
moeten opgenomen worden. Een gezinsbeleid
dat gul is voor ouders met kinderen heeft dus
gevolgen voor de gelijke kansen in het gezin
(sociale gelijkheid en gelijkheid tussen de seksen).
Het ouderschap maakt deel uit van een
publieke zorg (Sullerot, 2001).
Maar ook het Scandinavische model moet de
strijd aangaan met de globalisering en blijven
groeien zodat de sociale zekerheid behouden
blijft en het algemeen welzijn van de bevolking
vergroot. Deze twee domeinen werden altijd als
elkaars uitersten bekeken, maar kunnen dus ook
hand in hand gaan. Zoals gezegd, werd dit
model in de debatten regelmatig aangehaald als
een inspiratiebron voor het Belgisch gezinsbeleid.
Het kan echter niet zonder meer overgenomen
worden in de Belgische samenleving. Er
bestaan te veel verschillen op het gebied van fiscaliteit,
werkorganisatie, verdeling van lonen en
bevolkingsstructuur. In de Belgische institutionele
context raakt het gezinsbeleid aan verschillende
beleidscontexten. Soms houden ze rekening
met elkaar, soms niet. Het is moeilijk om op die
manier te komen tot een coherent gezinsbeleid.
De federale regering is bevoegd voor de
arbeidsorganisatie, werk, sociale zekerheid, fiscaliteit,
gelijkheid man/vrouw, recht, sociale
integratie, publieke gezondheid, personen met
een handicap,… De regio’s staan in voor aangelegenheden
met betrekking tot werk, huisvesting,
sociale actie,… en de gemeenschappen zijn
bevoegd voor kinderen, opvoeding, gezondheid,
levenslang leren, preventie, jeugdhulp, cultuur,
buitenschoolse opvang,… Het is geen sinecure
om al deze bevoegdheden te stroomlijnen en al
deze materies in een coherent kader te krijgen.