EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 166
rechten van de kinderen. Het vertrekpunt is dat
ouders in elke eigen gezinssituatie, en dus ook
in elke specifieke scheidingssituatie, weten wat
hun kinderen belangrijk en minder belangrijk
vinden. De wensen, de behoeftes en de belangen
van de kinderen moeten ze meenemen in de
regeling zowel op zakelijk vlak (verblijf, school
en omgang) als op het vlak van de vrijetijdsbesteding.
Als ouder moet je er wel bij stilstaan op
zo een moeilijk moment in de relatie.
In een minder ideale situatie, waarbij de communicatie
tussen ouders ver zoek is, moet er
meer gebruik gemaakt kunnen worden van het
spreekrecht in de rechtbank. Wegens het ontbreken
van wetenschappelijk onderzoek is het
moeilijk om hier een zicht op te krijgen. De wetgeving
brengt evenmin duidelijkheid op dit vlak.
Na de echtscheidingsprocedure en wanneer
ouders de verblijfsregeling willen veranderen, is
de jeugdrechtbank bevoegd. In deze rechtbank
worden kinderen verplicht opgeroepen vanaf
12 jaar. Tijdens de echtscheidingsprocedure, in
kortgeding of eerste aanleg, hangt dit af van de
discretie van de rechter. Uit de praktijk weet ik
dat sommige rechters kinderen vanaf relatief
jonge leeftijd (ongeveer zeven jaar) uitnodigen,
terwijl anderen dit niet doen. Als een kind echter
vraagt om gehoord te worden, zou de rechter
daar ons inziens op moeten ingaan, maar
zelfs dan nog doen ze dat niet allemaal. Probleem
is ook dat kinderen hierover niet geïnformeerd
zijn. Dat brengt ons terug bij het eerste
punt: het belang van informatie.
Met betrekking tot de verbetering van de positie
van kinderen in deze situatie zijn er een paar
wetsvoorstellen hangende rond onder andere
het spreekrecht, jeugdadvocaten en eigen
rechtsingang. Deze maatregelen zijn soms echt
noodzakelijk omdat de ouders, de wettige vertegenwoordigers
van het kind, niet opkomen
voor hun belangen en rechten op dat moment.
Als kinderen in verdragen rechten krijgen, moeten
ze ook praktisch en procedureel in de moge-
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
lijkheid zijn om die rechten autonoom uit te
oefenen. Deze oplossing moet in de uiterste
gevallen voorhanden zijn, ook al is het voor kinderen
heel moeilijk om ze te gebruiken.
Komt er op die manier niet te veel druk bij de
kinderen te liggen?
Kinderen die in zware vechtscheidingen hebben
gezeten en niet de kans hebben gehad om naar
de rechtbank te gaan of wel gehoord zijn
geweest, maar nergens hun verhaal herkennen
in de regelingen, zonder enige motivering van
de rechter, zijn gefrustreerder. Kinderen vinden
dat de rechter zijn of haar beslissing moet motiveren
als die afwijkt van wat de kinderen zelf
willen. Op die manier is het ook meteen duidelijk
dat het de rechter is die bij zulke conflicten
beslist en niet het kind. Magistraten moeten
leren dat ze via vragen over school en vriendjes
kunnen ontdekken wat de vaste waarden zijn
voor het kind, wat hun levensritme is. Rechters
moeten hun uitspraak in de mate van het mogelijke
daaraan aanpassen.
Kan hier een bemiddelaar zijn intrede doen?
Ja, maar kinderen moeten ook betrokken worden
bij de bemiddeling. Doorgaans gebeurt de
bemiddeling nu zonder kinderen, maar als het
belang van de dialoog dan toch centraal staat,
waarom hen er dan niet bij betrekken? Spreken
met een bemiddelaar is een minder bedreigende
setting voor kinderen. Kinderen moeten terecht
kunnen bij een infodienst of voorziening die heel
laagdrempelig is en niet meer problemen ziet
dan er eigenlijk zijn.
In welke mate moet het kind betrokken worden
bij de echtscheiding?
De huidige regeling is niet slecht op één klein
detail na, het spreekrecht. Op dit moment kan de
rechter het kind in kwestie uitnodigen of kan het
kind aan de rechter vragen om gehoord te worden.
Er zijn kinderen die niet weten dat ze dit