EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 131
nende maatregelen die het onbedoelde effect
hebben om de hogere inkomenscategorieën te
bevoordelen. In het hoger onderwijs gebeurt dit
door de ongelijke onderwijsparticipatie naargelang
de socio-culturele achtergrond van de studenten.
Er is een verschil in instroom naar
hogere studies, duur van de studies en keuze
van de studierichting. Vooral kinderen waarvan
de ouders tot de hogere inkomenscategorieën
behoren, studeren vaker en langer. Aangezien
kinderbijslag een universeel recht is en uitbetaald
wordt zolang het kind voltijds onderwijs
volgt (tot maximum 25 jaar), gebeurt er een
herverdeling van de lagere naar de hogere inkomensklassen
(Cantillon, 1999b).
In Europees perspectief is België één van de
landen die het meest uitgeeft aan kinderbijslagen.
Gezinnen met kinderen kunnen daarnaast
ook aanspraak maken op fiscale voordelen. In
2001 bekleedde België de derde plaats in financiële
tegemoetkomingen voor gezinnen indien
er enkel gekeken werd naar de toegekende
belastingsvoordelen en gezinsbijslagen. Wanneer
de vergoedingen verbonden aan huisvesting,
kinderopvang, onderwijs en gezondheid
in rekening werden gebracht, zakte België naar
de 5 e plaats (Cantillon e.a., 2003).
Het debat over de kinderbijslag is samen te vatten
in drie stellingen. Ten eerste wordt er nagedacht
over de toekenning van de kinderbijslag
en of deze al dan niet afhankelijk moet zijn van
de professionele status van de ouders. Vervolgens
wordt besproken of de kinderbijslag al dan
niet een recht is van het kind en welke implicaties
dit heeft op het gebied van de toekenning
ervan. Tot slot wordt aandacht besteed aan de
kost van een kind. Elke van deze pistes wordt
gepresenteerd met behulp van een stelling
waarna de voor en tegenstanders hun plaats
krijgen.
S C È N E I I I Een panoramische blik gezinnen en overheid
STELLING 1: KINDERBIJSLAG IS EEN RECHT
GEKOPPELD AAN HET BESTAAN VAN HET KIND
Hoewel het vanzelfsprekend lijkt dat de opvoeder
van elk kind kan beschikken over kinderbijslag,
wordt dit niet automatisch uitbetaald. Eerst
moet er een rechthebbende toegewezen worden.
Door zijn/haar beroepssituatie opent deze
persoon het recht op kinderbijslag. Een probleem
is dat niet iedereen de beroepsloopbaan
kan reconstrueren. Bij stopzetting van de betaling
van sociale bijdragen, wat vooral bij zelfstandigen
voorkomt, kan de uitbetaling stopgezet
worden (FOD Sociale Zekerheid, 2006a). Door
een verandering van sociaal statuut, bijvoorbeeld
een werknemer die zelfstandige wordt,
kan er een betalingsonderbreking optreden
(Steunpunt tot bestrijding van armoede
bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting,
2005). Ondanks het bestaan van een stelsel van
gewaarborgde kinderbijslag hebben de ouders
van een aantal kinderen geen recht op kinderbijslag
(Staatssecretariaat voor Gezinnen en
Personen met een handicap, 2004).
Zowel Herman Deleeck (1994) als de Gezinsbond
(Pas, 2005) stellen dat het bestaan van het
kind het basiscriterium moet zijn voor het recht
op kinderbijslag. Door het staatsburgerschap
heeft elk kind recht op deze ondersteuning.
Afhankelijk van de (financiële) gezinssituatie
en eigenschappen verbonden aan het kind zoals
leeftijd, gezondheidstoestand en handicap pleiten
zij voor een aangepast bedrag.
Als we het recht koppelen aan het bestaan van
het kind wil dit indirect zeggen dat het om een
recht van de ouders gaat. De ouders staan
immers in voor de besteding van dit geld. Een
recht voor het kind is dus niet noodzakelijk ook
een recht van het kind (Fierens, 1992). Deze
discussie staat centraal in de volgende stelling.