EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 146
menlijk het ouderlijke gezag uit, beheren de
goederen van de kinderen en dragen bij in de
kosten van onderhoud, opvoeding en opleiding
naar eigen kunnen. In theorie is er een gelijke
uitoefening van het ouderlijk gezag, maar in
bepaalde gevallen kan ook slechts één ouder
beslissingen nemen.
Grootouders en derden die een bijzondere,
affectieve band met het kind hebben, kunnen via
deze wet ook persoonlijk contact opeisen. Dit
recht kan niet ingeroepen worden door het kind
zelf om contact te houden met bepaalde volwassenen
(Gerlo, 2003; Hertecant e.a., 2004; Senaeve,
2004).
Debat
De wetgeving op zich leert ons weinig over de
praktijk. Daarom geven we eerst wat achtergrondgegevens
over de huidige situatie om
vervolgens dieper in te gaan op een aantal hangende
zaken in de vorm van stellingen die gebaseerd
zijn op de gespreksrondes van beide cycli
van de Staten-generaal.
Samenleefvormen
Sinds de jaren 1970 komen er steeds meer verschillende
leefvormen bij. Het traditionele
huwelijk verliest aan populariteit ten koste van
het, al dan niet wettelijk, ongehuwd samenwonen.
Waar in 2003 nog 21 % van de koppels
kozen voor wettelijke samenwoning en 79 %
voor het huwelijk waren deze cijfers voor 2005
respectievelijk 42 % en 58 % (Justaert, 2006).
Er zijn geen officiële statistieken over het aantal
feitelijk samenwonenden in België. Corijn
(2006) heeft op basis van het Rijksregister wel
een schatting proberen te maken. Zo komt zij tot
de bevinding dat 3 % van de huishoudens in
1992 uit ongehuwd samenwonenden bestond, al
dan niet met kinderen. Dit steeg tot ongeveer
83 000 koppels of 7 % in 2003.
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
Echtscheiding
België kent één van de hoogste echtscheidingscijfers
in Europa. In 2006 was er voor het eerst
een daling na een lange periode van onafgebroken
groei: het aantal echtscheidingen daalt, per
1 000 inwoners waren er in 2005 2,95 echtscheidingen,
in vergelijking met 3,02 het jaar
ervoor (FOD Economie, 2006c). Het lijkt er op
dat de cijfers zich stilaan op een (hoog) niveau
zullen stabiliseren. Deels is dit plafond te wijten
aan de verschuiving bij de jongere cohorten die
in toenemende mate feitelijk samenwonen en
niet meer terecht komen in de echtscheidingsstatistieken.
We zien dit ten dele aan het aantal
samenlevingscontracten dat verbroken wordt
waar nog steeds een duidelijk stijging in op te
tekenen valt. Van alle afgesloten contracten
sinds 2000 is één vijfde, dit komt neer op
21 083 contracten, al ontbonden. Dit cijfer zal in
realiteit nog hoger liggen omdat niet elk koppel
dat uit elkaar gaat, dit meldt aan de burgerlijke
stand.
In 2002 en in 2003 was de echtscheiding met
onderlinge toestemming (EOT) (71 %) het
‘populairst’, gevolg door echtscheiding op grond
van bepaalde feiten (17 %) en scheiding op
grond van feitelijke scheiding (12 %). Bij twee
op de drie echtscheidingen zijn er kinderen
betrokken. Koppels met kinderen gebruiken
vaker de optie om te scheiden met onderlinge
toestemming. Er zijn echter veel meer kinderen
die een scheiding van hun ouders meemaken
omdat deze cijfers enkel gebaseerd zijn op koppels
die gehuwd zijn (Corijn, 2005). Ruim één
op vijf Vlaamse kinderen tussen 0 en 17 jaar
had in 2004 een scheiding 13 meegemaakt. De
kans om een scheiding van de ouders mee te
maken, stijgt met de leeftijd en is ook groter als
de ouders ongehuwd samenwoonden (Lodewijckx,
2005).
In de volgende stellingen gaan we eerst dieper
in op de nieuwe echtscheidingsgrond die de
overheid wil creëren. Naderhand wordt de