EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 65
Een meer evenwichtige taakverdeling in het
huishouden kan bereikt worden door te sleutelen
aan het werkgelegenheidsbeleid en de kinderopvangvoorzieningen.
De vraag is hoe de
overheid mannen kan stimuleren om meer tijd
aan kinderzorg te besteden, zonder te raken aan
de vrije keuze. Een dergelijk thema is echter
behoorlijk complex, aangezien het verschillende
bevoegdheidniveaus doorkruist. De gemeenschappen
staan onder andere in voor kinderen,
opvoeding en gezondheid. Gewesten hebben
onder meer de touwtjes in handen op het gebied
van werkgelegenheid en infrastructuur. De federale
overheid is bevoegd voor de organisatie van
arbeid, sociale zekerheid, fiscaliteit en non-discriminatie.
En ook de EU, die aanbevelingen
doet, sociale fondsen ter beschikking stelt en
steun verleent aan de ontwikkelde beleidslijnen
in de lidstaten, speelt haar eigen rol in het hele
verhaal.
Dit hoofdstuk wil een duidelijk beeld schetsen
van de Belgische realiteit op het gebied van de
combinatie arbeid en gezin door een zicht te
bieden op de verschillende facetten van het
vraagstuk. We vangen het deel aan met een
korte schets van de werkende bevolking in België.
Daarna worden de verschillende verlofregelingen
behandeld. Twee groepen worden daarbij
onderscheiden. De eerste groep betreft de regelingen
die gekoppeld zijn aan het ouderschap.
De tweede groep is meer omvattend omdat
iedereen deze verlofregelingen kan opnemen
ongeacht of men kinderen heeft of niet. Zowel
de omvang, als het gebruik van de verschillende
kinderopvangmogelijkheden komen aan bod.
Beide groepen maatregelen vormen belangrijke
hulpmiddelen om gezin en arbeid beter te kunnen
combineren. We zullen in derde instantie
ook aandacht besteden aan de uittrede van de
arbeidsmarkt. Het hoofdstuk wordt afgesloten
met een overzicht van enkele heel specifieke
situaties, met name deze van personen met een
handicap, werkloze personen en zelfstandigen.
S C È N E I I Een panoramische blik op gezinnen en arbeid
De situatie op de arbeidsmarkt
Om een beter zicht te krijgen op de problematiek
van de afstemming van beroeps- en
gezinsleven, geven we eerst een kort overzicht
van de arbeidsmarkt in België. De totale bevolking
in België telde in 2005 40,4 % werkenden
en 3,7 % werklozen. In die laatste groep zitten
personen die 15 jaar of ouder zijn, geen werk
hebben, meteen beschikbaar zijn voor de
arbeidsmarkt en werk zoeken. De overige
55,8 % van de bevolking zijn kinderen (17,1 %)
en niet-actieve 65-plussers (16,9 %) of behoren
wel tot de beroepsbevolking, maar zijn nietactief
(21,8 %) (FOD Economie, 2006d; Steunpunt
WAV, 2006). Als we enkel rekening
houden met de actieve beroepsbevolking, dit
zijn alle personen tussen 15 en 65 jaar, zien we
dat de algemene werkzaamheidsgraad in België
61,1 % was in 2005. Mannen werken vaker dan
vrouwen, met een respectievelijke werkzaamheidsgraad
van 68,3 % en 53,8 %. In Vlaanderen
(64,9 %) ligt deze werkzaamheidsgraad
hoger dan in Wallonië (56,1 %) en Brussel
(54,8 %) (FOD Economie, 2006d; Steunpunt
WAV, 2006).
Van alle werkenden kiest 23,4 % ervoor om
deeltijds te werken. Het zijn vooral vrouwen
(42,6 % van het totale aantal werkende vrouwen)
die ervoor opteren om deeltijds aan de
slag te gaan, in vergelijking met 7,8 % van het
totaal aantal werkende mannen (FOD Economie,
2006d; Steunpunt WAV, 2006). Op basis
van de PSBH-cijfers in 2002 zien we dat het
aantal personen dat voltijds werkt, daalt naarmate
de leeftijd stijgt. Waar 85,5 % van de jongeren
(jonger dan 30 jaar) nog voltijds werkt,
daalt dit lichtjes tot 84,4 % bij de 30 tot 49-jarigen
en tot 83,2 % bij de 50 tot 65-jarigen.
Slechts 31 % van de nog steeds actieve 65-plussers
werkt voltijds. We zien ook dat hoe hoger