EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 270
De toekomst van het Vlaams en Belgisch gezinsbeleid
wordt aangekaart door Fred Deven,
Kenniscentrum Departement Welzijn, Volksgezondheid
en Gezin. Hij gaat in op de uitgangspunten
die dit beleid moet hebben.
Maryse Huet, experte van de Europese Commissie
verbonden aan de Algemene Directie
Werk, Sociale Zaken en Gelijke Kansen, besteedt
aandacht aan het gevoerde gezinsbeleid in
diverse landen in Europa en de initiatieven die
de Europese Commissie hieromtrent neemt.
Gezinsbeleid als bevolkingspolitiek:
terug van weggeweest?
VAN BAVEL, Jan
Interface Demography, Vrije Universiteit Brussel
(VUB)
In mei 2006, in zijn jaarlijkse toespraak over
de toekomst van zijn land, pleitte de Russische
president Vladimir Poetin voor een forse
verhoging van de kinderbijslag om op die
manier iets te doen aan de dramatische daling
van het geboortecijfer. Poetins argumenten voor
een hoger geboortecijfer klinken bekend in de
oren: zonder een verhoging van het geboortecijfer
zullen er minder arbeidskrachten zijn en
zal Rusland het met een kleiner leger moeten
stellen.
Nationalistische argumenten motiveren al van
oudsher de politieke zorg om het nationale kindertal.
Ze doen sterk denken aan de 19de-eeuwse
politieke commotie rond het geboortecijfer in
Frankrijk na 1870, toen dat land in de oorlog
tegen Pruisen een smadelijke nederlaag had
geleden. Velen wezen in die dagen met een
beschuldigende vinger naar de lage geboortecijfers.
Volgens sommigen dreigde niets minder
dan het totale wegkwijnen van Frankrijk.
Zo ver is het gelukkig niet gekomen en hoewel
de demografische evolutie in Rusland tegenwoordig
inderdaad om allerlei redenen zorg-
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
wekkend is, loopt de argumentatie van Poetin
mank. We weten ondertussen al lang dat Pruisen
zijn overwinning aan Frankrijk niet aan een
hoger bevolkingscijfer, maar wel aan een superieure
militaire organisatie te danken had. En
we weten ook al lang dat er geen verband is tussen
de hoogte van de kinderbijslag en het aantal
kinderen dat mensen krijgen. Geen enkele staat
heeft trouwens de budgettaire mogelijkheden
om een kostendekkende kinderbijslag te voorzien.
Toch is de toespraak van Poetin geen alleenstaand
feit. Ook in de EU is er momenteel een
opmerkelijke heropleving van pro-natalistische
pleidooien. Zo pleitte de Europese Commissie 1
onlangs in een Groenboek ondubbelzinnig voor
een beleid gericht op het opkrikken van het kindertal.
Zonder bevolkingsgroei is er geen economische
groei mogelijk, zo luidde één van de
argumenten. In het najaar van 2005 maakte de
Franse premier Dominique de Villepin een aantal
maatregelen bekend om het krijgen van een
derde kind aan te moedigen, ondanks het feit dat
Frankrijk nu al één van de Europese koplopers is
op het gebied van de gemiddelde gezinsgrootte.
Duitsland zit aan de lage kant van dat spectrum
en de jongste jaren groeide daar dan ook de
politieke bezorgdheid over het geboortecijfer:
ondanks het feit dat Duitsland in Europa een
relatief hoge kinderbijslag uitkeert, bleef het
aantal geboorten er almaar verder dalen. Duitse
politici zochten koortsachtig naar middelen om
jonge Duitsers aan te zetten om meer kinderen
te krijgen en begin 2006 nam de regering een
aantal gezinsvriendelijke maatregelen met dat
doel voor ogen. In Engeland vormde de stemming
van de ‘Work and Families Bill’ in 2005 de
aanleiding voor een discussie over de vraag of
die wet nu al dan niet verdoken de bedoeling
had om het geboortecijfer op te krikken. Buiten
Europa heeft Australië alle schroom voor een
expliciet bevolkingsbeleid laten varen en een
forse babybonus ingesteld per kind. De Australische
minister van Financiën riep zijn landge-