EGF-NL/Families in beweging - Les Familles

P. 92
GETUIGENIS, DAG VAN HET GEZIN,
19 JUNI 2005:
“Toen ik zwanger was van mijn eerste kind in 1979,
heb ik besloten om geen interims in het onderwijs
meer aan te nemen. Daarna heeft mijn eerste kind
nog 3 broers en zussen gekregen die met veel
vreugde ontvangen werden (in 1980, 1982 en 1984).
Van september 1978 tot maart 1988 heb ik een onderbreking
voor het moederschap genomen. Hieraan
kwam een einde doordat ik ben gescheiden. Ik heb, in
termen van anciënniteit, tien jaar verloren voor de
berekening van mijn pensioen. Ik kan deze onderbreking
niet integreren in mijn professionele loopbaan.
Mijn pensioen zal niet vet zijn.”
Zelfstandige arbeid
en ouderschap combineren
Het statuut van zelfstandige – en de vergelijking
met het statuut van loonarbeider – heeft al heel
wat inkt doen vloeien. Naast het debat over de
gelijkschakeling van de kinderbijslag 18 , is er ook
de kwestie van de moederschapsrust, die doorgaans
wordt genomen tijdens de zwangerschap
en de eerste maanden na de geboorte. Volgens
de statistieken van het Rijksinstituut voor de
Sociale Verzekeringen voor Zelfstandigen
(RSVZ) vertegenwoordigen vrouwen minder
dan 30 % van de zelfstandigen in België, als
zelfstandige onderneemster of als meehelpende
echtgenote. Deze resultaten tonen ook aan dat
90 % van deze vrouwen leven met een partner
en kinderen hebben: als zelfstandige werken,
staat de organisatie van een gezinsleven voor
een vrouw dus niet in de weg. Ondanks de ogenschijnlijke
flexibiliteit en vrijheid die met hun
statuut gepaard gaan, want zelfstandige vrouwen
kunnen hun werktijd makkelijker aanpassen
en hun werk verlaten om tegemoet te komen
aan familiale verplichtingen, lijken vrouwelijke
ondernemers bijkomende moeilijkheden te
ondervinden. Werkdruk, onregelmatige werku-
F A M I L I E S I N B E W E G I N G
ren, het gebrek aan opvangplaatsen, maar ook
het gebrek aan opvang op onregelmatige uren
maken de combinatie van arbeid en gezin ook
voor hen moeilijk.
Het moederschapsverlof werd opgetrokken van
drie tot zes weken voor moeders die werken als
zelfstandige. De moederschapsuitkering wordt
ten laste genomen door het ziekenfonds voor
moeders die daadwerkelijk zes weken bevallingsrust
opnemen. Momenteel bestaat er nog
altijd geen adoptieverlof of -vergoeding. Wat de
kinderbijslag betreft, kent het sociaal verzekeringsfonds
ook een geboorte en adoptie premie
toe. Die premie bedraagt evenveel als de premie
voor werknemers. Sinds 1 januari 2006 kan de
zelfstandige vrouw ook hulp inschakelen in de
vorm van dienstencheques die worden toegekend
na de bevallingsrust. Deze dienstencheques
kunnen worden gebruikt voor huishoudelijke
hulp wanneer de zelfstandige opnieuw aan de
slag gaat. De maatregel blijkt succesvol. Voor
een zelfstandige die vader wordt, voorziet de
wet echter in geen enkel specifiek verlof of speciale
vergoeding. En hoewel werkneemsters
tijdens hun zwangerschap in sommige risicoberoepen
worden verwijderd, geldt dit niet voor
vrouwen die als zelfstandige werken.
Noten
1 In de week van 1 februari 2005 werd geteld hoeveel kinderen gebruik maakten van de
formele opvangvoorzieningen in de diensten die door K&G gecontroleerd worden.
2 Er is evenwel sprake van een lichte overschatting van deze cijfers omdat K&G niet
weet welke plaatsen van buitenschoolse opvang enkel voor -3-jarigen gereserveerd zijn.
3 Zie ook de discussie hieromtrent in “Een panoramische blik op gezinnen en de overheid”
– Fiscaliteit.
4 De werkgelegenheidsgraad is het deel van het potentiële werkaanbod dat daadwerkelijk
is ingevuld.
5 Deze stelsels van vervroegd pensioen zijn vergelijkbaar met het brugpensioen maar
dan zonder vervangingsverplichting of leeftijdsgrens, vandaar de verwijzing naar deze
drank die de kleur van whisky heeft, maar geen whisky is. De uitstapregeling is duidelijk
minder duur voor de werkgever. De ontslagen werknemer krijgt het statuut van oudere
werkloze en ontvangt bovenop zijn werkloosheidsuitkering een extralegale ontslagvergoeding
of een tijdelijke tegemoetkoming tot hij de pensioenleeftijd bereikt (Moulaert, 2005,
p. 10).