Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)

238 Slavoljub Gacović
Su + Martin na ostrvu Brač, Hrvatska, itd.'**"). U ataru s. Sumrakovca
„nalaze se ruševine neke stare crkve, za koju misle da je jedna od onih devet
starih crkava u Crnoj Reci“,%% koja je verovatno bila posvećena apostolu
sv. Marku, što posredno govori o starosti ovog sanktorema, koji je iz
vremena prvog hrišćanstva, zajednički Istoku i Zapadu, kao, uostalom, i
sanktorem Sumarin i G. Sumarin. j
Tudorča, 1530-35. = Todorče, 1560. (Krivina = top. Tudorča, atar s.
Velike Jasikove gde se izoravanjem i danas nalaze ostaci materijalne
kulture, opština Zaječar)” ? od rum. Li. Tudoréa m. (od milja izgovorenog)
< grč. (·)f:ćčcopoa (ime hrišćanskog svetitelja)*** (upor. u selu ,Krastavljanima
je ...po jedan Ivan, Tudor i Stepan vlaskoga ishodista...*%; Selo
wTudoricevci, TWDRYCWCY u popisu Skadarskog sandzaka 1485. godine,
a sad s redukcijama: Turičevac“!35), ’
Š_arbanovce, 1560. (Timok = s. Šarbanovac, opština Knjaževac)!? od
rum. Li. Sarban (upor. Lično ime Sarban koje se u Dečanskim hriso-vuljama
nalazi u vlaškim katunima; kao ime „Vlaha u Banjskoj i Prizrenskoj povelji.
Takya imena su Lumša, Krecul, Bukur, Dudoš, Mutul, Šarban, Ban, Bun.
Bolin, Hinat, Doša, Voša i druga.“)!* + ovce (upor. s. Sharban-i na
Kosovu!”; rum. Li. IIAggank!30),
· Rgmunskj nazivi naselja zabeleženi u poveljama srpskih vladara,
migracijom preneseni na prostor Vidinske kneževine krajem XIV i tokom
XV·XV{_ yeka, popisani su u turskim popisnim defterima i očuvali se u
ojkonimiji, toponimiji, hidronimiji i oronimiji, kao npr. Zarvince, 1455.
1466. = Zirvince, 1560. (Banja = hidr. Zarvina i top. Zarvin kamen izmedl;
_' _“ P. Skok, Etimologijski rječnik, 11, 376 (Marak); V. Putanec, Refleksi starodalmatskog
pridjeva sanctus u onomastici obalne Hrvatske, Slovo XIII (1963), 140, 142, 145 (= V.
Putanec, Reflksi. . j j
g Spomenica Timocke eparhije 1834-1934, Sremski Karlovci, i, 1934, 1934, 145 (= (= Spomenica i
Romanizacija i romansko stanovnistvo Timocke zone (I-XVI vek) 239
planine Rtnja i Slemena)”' od katuna „Vlahb Zarbvinbce“ koga Jovan
Ugljesa daruje Hilandaru 1381. godine, a koji se verovatno krajem XIV veka
preselio u područje Banje, na padinama planine Rinja i Slemena.”*® Ta je
migracija mogla biti, najverovatnije, nakon Maritke (1371.) ili Kosovske
bitke (1389.), ali svakako pre nego je oblast Banja potpala pod tursku vlast
1396. godine. Koliko je nama poznato katun Vlaha Zarvince se više ne
spominje u svojoj matičnoj oblasti.
Ipsoder, 1560. (Zašoxje = s. Psoderci, danas s. Kosta Perčevo,
Mihajlovgradski okrug)®® prema imenu Vlaha Pesodersci, koje daruje
Stefan Nemanja crkvi sv. Nikolaja u Vranji, gde se, kako saznajemo u
katalozima Ohridske Arhiepiskopije, pominje vlaško vladičanstvo. Kasnije u
svojoj hrisovulji Stefan Prvovenčani podvrgava sve Vlahe svoje kraljevine,
pa i Vlahe Pbsodereci, pod jurisdikciju srpskog arhiepiskopa u Žiči, nakon
čega se oni sele. Dobar deo ovih Vlaha ostaje jer se spominje s. Pasoderbci u
okolini Vranja u XIV veku, danas s. Soderci/Suderci”® u, po njima
prozvano, selo Pisoder blizu Hlerina gde se, u poveljama zadnji put, 1335.
godine spominje sedište vlaškog, episkopa.* Odatle se pod naletom Turaka,
najverovatnije, krajem XIV veka, doseliše u kasnije formiranu nahiju
Zagorje u Vidinskom sandžaku.
'ičikovce, 1455, 1466, 1483. (Gelvije, od 1530. Crna Reka ) =
Čičikovce, 1560. (Crna Reka = top. Cigikovee®, atar s. Marinovca, opstina
Zaječar)!? od imena etnikumaiCici < istrorom. ce < lat. quid „što“ (upor.
Cakavci < ča „što“, Kajkavei < kaj „što“, Stokavci < što „quid“, slovenački
Prleki < prie „pre“, makedonski Mijaci < mije „mi“) + kovce ili od rum. Li.
Cicic < cicic „ime jednog crvenog cveta“*®®) + ovce. To je, zapravo, naziv
etnika što ga daju istarski Hrvati tzv. ,,Istrorumunjima koji su se sami zvali u
svom jeziku Rumdr (upor. Rumeri, naziv koji je zapisao za njih Ireneo della
Croce, 1627-1713) < Romani < Roma, danas tzv. Vlasi“.”® Prema Skoku
ey JL Boaunu-Jlykau, Budun, 102; D. Bojanié – Lukat, Negotinska krajina, 81.
N BM. G‘rjkolvglg.‘s R·lzg·;gilz imena Banjskog, Dečanskog i Prizrenskog vlastelinstva u XIV
U‘ec:rgf, veku, Beograd, gO 1986, 180 (= M. Grković, Recnik imena Banjskog); P. P. Skok, Etimologijski
V. Jakić-Cestarić, Raspored i onomastičko susjedstvo kalendarskih imena u predjelima
Dzćanskog viastelinstva pr{' njegovu osnutku, Zbornik Seste jugoslovenske onomasticke
konferencije, SANU, Naučni skupovi, XXXVII, Odeljenje jezika i knjizevnosti, 7, Beograd,
1987, 362 (= V. Jakié-Cestarié, Raspored). )
s M. Pesikan, X Zetsko-humsko-raska imena na pocetku tursko ga doba, Onomatoloski i
prilozi, III (1982), 51 (= M. Pešikan, Zetsko-humsko-raska imena).
1387 7L Bosns-Tyxau, Budun, 107.
13 V. Jakić-Cestarić, Raspored, 356.
1. Gashia, dlbansko-viaska simbioza, 56.
M. Grković, Rečnik imena Banjskog, 193.
136! 11 Bosunu-Jlyxay, Budun, 84, 133; Miscellanea 1, 1466, 66.
1382 S, Novakovic, Zakonskispomenici, 446.
B8 L Bosuuu-Jlykad, Buoun, 123.
1364'p. Skok, Iz rumunske literature o balkanskim viasima, rnacaak Skopskog naučnog
društva, 11, 1-2 (1928), 301 (= P. Skok, /z rumunske literature).
1365 p_Skok, Iz rumunske literature, 308.
136 Mozda potiče od nepotvrdenog rum. l.i. Cicik.
1367 11 Bosuuu-Jlykau, Budun, 73, 154, 219; Miscellanea 11, 1466, 41.
1388 | Jordan, Dictionar al numelor de familie romđnegti, Bucuresti, 1983, 121 (= 1. lordan,
Dicfionar al numelor).
139 p_Skok, Etimologijski rjecnik, 1,327 (Ciribiri).