Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)

260 Slavoljub Gacović
za; /fig/ izdužena zaravan na planini“'*®’ < grč, naqpoaA{a „ono što je uz
more, priobalje“), Parasina (< rum. parasi ,,na?usti/ti, zanemari/ti“ < lat. parasitus),
Pasarélo (< rum. pasirél ,,pti/ci/ca),'** Pasarelska dolina, Pasarelska
mrtvina, Pasarélci, Periška padina, Piskavica (< rum. pisc/ul/ „uzbrdica;
zasiljeni kameniti vrh planine; vis“),"*® Planinica (/pasnjak/ < rum.
plan „ravan“ < ilir.-mesap. plana ,visoravan za ispašu, pašnjak“ + in +
ica),” Plj¢stina (< rum. reg. plostind „vlažan teren; močvara, barustina*),”'
Pogane ivore (< rum. reg. pogan „loš /Sovek/; prljav“ < lat. paganus
„neznabožac, nevernik, mnogobozac®), Pérta (< rum. pdarta „kapija“ <
mépra „vrata“),!”? Potina parasina, Prévalac, Priplat, Pripor, Puljine vrtače,
Piinče (< rum. plnce/punte „most/ić/“), Ravna planina, Révulica (<
rum. imena Ravul < lat. Rabula ,brbljivac*),* Radulovac (< rum. imena
Radul), Réjéulovac (rum. imena Raiciul),”®* Réman (/Gomji, Donji/ <
rum. imena Roman < etn. Romén „Rumun“< lat. Romanus „Rimljanin“),!595
Roškan (/šuma, pasnjak/ < rum. roscan „crvenkast, rumen®),'®® Sardino (<
rum. imena Sardu < grč. Sardu + prisv. suf. —ino),"”’ Stara struga, Stružni
del, Su padina (/v. pod padina/ < rum. sub/supt „/is/pod“ < lat. sub), Svrlig
(< rum. zvirluga ,jegulja),"*® Svrliska čuka, Sarbutovica (< rum. imena
Serbu < serb „kmet, rob“ + ut + ov + ica),"” Sundrin del (< rum. imena
*Sundrea),"” Sundrina padina, Tabanov del, Tribulovac (< rum. imena
Tribul < lat. tribulus „babini zubi /biljka/), Tuderova bara (< rum. imena
Tudor < gré. Oe63wpog),'*” Timba, Turuléja (< rum. imena Tur/u/ < gré.
Turos + ul + ej),!* ? Urma (< rum. urma „trag, ostatak /nečega/), Ursulica (<
1587 Po kazivanju kolege Dragoljuba Zlatkoviéa, paralija „trpeza; /fig./ izdužena zaravan
na planini® zabeleZena je u selima Gomjeg Visoka na Staroj planini kod Pirota.
138 p_ Ivić, Srpski, 29-30: top. Pasarel.
1389} lordan, Toponimia, 39, 310 (Piscul, Piscul Calului, Piscul Ciinelui, Piscul Corbului,
Piscul cu Nisip, Piscul de Cimpie, Piscul Dracului, Piscul Holmul, Piscul Inalt, Piscul
Tutuiat, Piscul Lat, Piscul Zaverei itd., zatim Pisculeni, Pisculesti, Piscurile, Pisculeful,
Pisculifa itd. u Rumuniji).
1%0'S. Georgijevi¢, Balkanoloske studije, 21; Z. Pavlovi¢, Onomatoloski prilozi XI, 77:
„Latinska reč planus "ravan, zaravnjen* usla je preko romanizovanog sloja Vlaha, kao pastirski
termin, u naš jezik.“; Rječnik JAZU 42, 957.
"% Gh. Bulgar, Gh. Constantinescu-Dobridor, Dictionar, 289.
1% Uporedi top. Vratnica (s. Kosmovac).
1% M, Grković, Recnik, 164.
IŽŽZ L. lordan, Dictionar, 386. Uporedi top. Valea Raiciului u Rumuniji.
M. Grkovi¢, Recnik, 173; 1. lordan, Dicionar, 397.
1% lordan, Dictionar, 399.
15 1bid, 405.
1% A. Loma, Jezicka proslost, 110.
15991 lordan, Dictionar, 433.
1990 Ibid, 438 (Sundreac).
1% Ibid, 463.
192 1bid, 464.
Romanizacija i romansko stanovnistvo Timocke zone (I-XVI vek) 261
rum. ursul/ita ,,medved/ica;‘o), Valuga, Valide, Vital (< lat. imena Vitalis),
Vitel (< rum. vitel „tele“),* 2 Vunija, Vunije (< rum. funie „levak; pletenica
/belog ili crnog luka/“ < lat. funis), Virnjište (< rum. furna „peć“ < lat. furnus)
i Žljebara.'%4
Zahvaljujući Dragoljubu Zlatkoviću, Jovanu Vasiću i drugim zapisivačima,
mogu navesti i nešto toponima rumunskoga porekla pirotskoga kraja,
odnosno sa Stare Planine, iz sliva Temštice i Toplodolske reke,'*” Visočice
— Srednji Visok'® i Gornji Visok (od Slavinje do Vladikine ploče i od Braćevaca
do Vikovije i Sugrin),'®” kao i sa desne obale Nisave'®: Aldina
gradina (rum. imena Aldea < germ. Aldo), Arbino branište, Arbinje (/pašnjak/
< rum. jarbž/iarbš „trava“), Badijina čuka (< rum. imena Badea), Balabdcov
vrtop (< rum. slož. imena Balabuta /< Bala < bal „beo“ + Buta <
mađ. butsa „vuk“/),'” Balaviirov kamik (< rum. imena Balaur < rum. balaur/e/
„zmija“),'*! Balaviirova padina, Bialta (< rum. balt „livada; močvara,
blato“ slovenskog porekla), Baltač (livade), Baltćj, Baltin del (< rum. imena
Baltš < baltš „livada; močvara, blato“),'*!! Baléina luka, Balj (< rum.
imena Bal),'> Baljin dol (< rum. imena Balin),'"® Baljina gradina, Basšra
(< rum. imena Basara),''* Basarska korita, Basdrska livida, Basirsko
163 1bid, 486.
164 Autor daje sledeée objasnjenje, da je to „uzan planinski put, prozvan po useku, kao
Zlebu, kojim se prolazi®, ali je zato rum.. šuf. —ura.
1905 Mikrotoponimija sliva Temstice i Toplodolske reke, Pirotski zbornik 22, Pirot, 1996,
119-123 (s. Bazovik – zapisao Ivko Jovanovié), 125-134 (s. Zaskovci — zapisao Nikola V. Nikolić),
137-139 (s. Kumanovo ~ zapisao Caslav Ristié), 141-143 (s. Mirkovci – zapisao Gojko
Petrovic), 145-148 (s. Oreovica — zapisali: Predrag Manić, Ivko Jovanovic), 149-154 (s. Ragodeš
— zapisali: Kaja Pangié-Milenkovié, Dušan Zivkovié), 155-164 (s. Rudinje — zapisao
Drgoljub Zlatkovié), 165-170 (zapisao Ivko Jovanovié), 171-181 (s. Topli Do — zapisao Zvonimir
Nikoli¢), 183-189 (s. Cerova – zapisao Ivko Jovanovic).
199 D, Zlatkovi¢, Mikrotoponimija sliva Visocice – Srednji Visok, Pirotski zbornik 23-24,
Pirot, 1998, 185-246.
1607 D, Zlatkovié, J. Vasié, Mikrotoponimija sliva Visocice — Gornji Visok od Slavinje do
Viadikine ploce, Pirotski zbornik 25-26, Pirot, 2000, 107-168; D. Zlatkovi¢, Mikrotoponimija
Stare planine – Gornji Visok od Bradevaca do Vikovije i Sugrin, Pirotski zbornik 27-28, Pirot,
2003, 113-157.
1698 D, Zlatkovié, Mikrotoponimija desne obale Nisave od Milojkovca i Obrenovea do
Gradasnice i Nisora, Pirotski zbornik 31, Pirot, 2006, 126-205.
1699 |. Jordan, Dictionar, 44 (Bala), 92 (Bufd).
1610\ A. Constantinescu, Dicfionar, 188. Za fonemski par vu < u upor. top. Karavuliste <
karauliste.
1611 Ibjd, 189.
1612 Ibid, 187.
1613 [bid, 187.
1614 7. Pavlovié, Onomatoloski prilozi XI, 74: ,BASARA p. = BASARSKI DOL p. (...)
Oronim se zove isto tako Basara, a po njemu mikrotoponim Basarski do/ (...). Oronimi su od
vlaskog ličnog imena Basara (...) Upor. r. |. i. Basarab®. Constantinescu, Dicfionar, 192: Ime
je zabelezeno još u XIII veku u jugozapadnom Erdelju. Preuzela ga je dinastija Basaraba iz