Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)

240 Slavoljub Gacović
severoistočno od Vlasenice u Bosni, gde beleži top. Sarebire, i sa područja
današnje Rumunije.” Buduéi se Čiči ili Ćići, prvi put, spominju 1463.
godine u hrvatskom psaaltiru,””" a nešto ranije, 1455. godine spominje se
ojk. Čičikovce u Vidinskom sandžaku, u čijoj osnovi prepoznajemo ime tzv.
Istroromanskih Čiča, smatramo da su se u istočnu Srbiju i jugozapadni deo
Hrvatske doselili krajem XIV i početkom XV veka.!?7
Sremlan, 1455, 1466 = Siremljan, 1560. (Crna Reka = mahala
Sremljana, deo s. Podgorca, opština Boljevac)” » jeste ojk. koji se može
protumačiti imenom katuna Viaha Cykmamwe (= Đuraševski Vlasi =
Kostadinovei + Gojilovei)' „Sremci“, koji je spomenut u Deganskoj
hrisovulji 1330. godine, u oblasti Altina,"” juzno od Dakovice na Kosovu i
Metohiji.” U imenu katuna Vlaha Sremljana Suflay vidi visevekovno, s
uspehom, ofuvano ime Srema, nastalo metatezom likvida od
poznoantitke” i vizantijske grafije’* Sermium, odakle su oni, zapravo, i
doseljeni gde se u izvorima pominju Sermisiani /Sepunoravoi/ ili
"% N. Draganu, Romdnii in veacurile IX-XIV pe baza toponimie si a onomasticei,
Bucuresti, 1933. Karta sa rumunskim toponimima je data na kraju monografije.
7' P. Skok, Etimologijski rjecnik, 1, 327 (Či
"7 S. Dragomir, Plahii si Morlacii, Studiu din istoria romanismului balcanic, Cluj, 1924,
4+134+2 (= S. Dragomir, Vlahii si Morlacii); P. Skok, Iz rumunske literature, 297-313.
P 1. Bosum-Jlykas, Budun, 71, 105; Miscellanea 11, 1466, 25, nap. 4.
19 M. Pesikan, Iz istorijske toponimije Podrimlja, Onomatoloski prilozi, 11 (1981), 6, 15
(=M. Pesikan, Iz istorijske toponimije Podrimlja).
"7 A. Loma, Sloveni i Albanci do XII veka u svetlu ioponomastike, Zbomnik naučnog skupa
. Stanovnistvo slovenskog porijekla u Albaniji“, Titograd, 1991 (= Loma, Sloveni i Albanci),
319-321: U Dečanskoj hrisovulji na podrutju Altina zabelezeni su Baacn Gymamne (M.
Pesikan, Iz istorijske toponimije Podrimlja, Onomatoloski prilozi 11, Beograd, 1981, 2; Ibid,
Stara imena iz donjeg Podrimlja, Onomatoloki prilozi VII, Beograd, 1986, 41) čiji naziv
wznati doslovee Romani iz Sirmija, a u antitko doba je u današnjem Sremu, oblasti rimske
metropole Sirmija na mestu danasnje Sremske Mitrovice, bilo mesto Altina, koje se locira
oko ušća potoka Suréina u Savu (A. Mayer, Die Sprache der alten liiyrier 1-II, Schriften der
Balkankommission 15-16, Wien, 1957-59, I 40). Posredi je latinsko (altus „visok“?) ili mo-
2da keltsko topografsko nazvanje, karakteristiéno za antičko Podunavlje: postojala je još jedna
Altina u Donjoj Meziji na Dunavu, koju belezi Prokopije de aed. 1V 11, i jedan Altinum u
Gornjoj Panoniji. No oblasno ime Altin na tlu poznoantičke Prevalitane, koja se tu javlja tek
od srednjeg veka, najbolje se objasnjava prenosom imena donjopanonske — sremske Altine, s
obzirom na dokumentovano prisustvo Romana doseljenih iz Srema u Altinu.*
!7 S.. Gashi, Albansko-vlaska simbioza u svetlu onomastike, Onomastica lugoslavica 10
(1982), 49.
7 SERMIUM (Polemije Silvije), SERMIENSIUM CIVITAS (Enodije), itd. što je
metatezom dalo danasnji naziv SREM.
% SERMIO (Jordanis), Zéoutov (Hijerokle), SERMENSIS (u natpisu iz 612. godine iz
Salone), Zgpuiov (Konstantin Porfirogenit) što je metatezom takode dalo danasnje Srem
(Vidi: F. Papazoglu, Srednjobalkanska plemena, 59), a zabelezene su i mnoge druge
srednjovekovne slovenske grafije (Vidi: Zbomik Konstantina Jirezeka I, 165-166).
775 S, Gaschi, Serbét dhe Shqiptarét, Prishting, 1968, 168.
Romanizacija i romansko stanovnistvo Timocke zone (I-XVI vek) 241
Sermani ,.Sremci)*®. Ali, jesu li Vlasi Sremljani bili autohtoni na podrugju
dana3njega Srema i, ukoliko to nisu bili, ko su i odakle su? (Vidi poglavlj
IV 2. 1 Odnos romanskog stanovnistva s doseljenim slovenskim, srpskim i
bugarskim plemenima i razvojni put Romana do balkanskih Viaha i Viahija)
X 9. Nazivi etno-ojkonima zableZeni u turskim popisnim defterima koji
ukazuju na kontinuitet starosedelackih Vlaha-Rumuna i novopridoglih
Vlaha-Aromuna kao i starosedelagkih i novopridoslih Srba i koji svojom
starinom ukazuju na kontinuitet Zivota rumunskog starosedelatkog i
novopridoSlog aromunskog stanovnistva, jesu: Bukova, naziva se i
Efljak,
1455. = LfabJukovo (< Ef[lliak + [Blukova),® 1466. (Svrljig = s.
Labukovo, opština Svrljig) od tur. Eflak, naziv za Rumune,? odnosno
drugo ime je od slov. prid. bukova „koji se odnosi na bukvu, koji pripada
bukvi“ < slov. fitonima bukva.
Efljakova, 1455. = Vlahovo, selište 1478-81. (Svrljig = s. Vlahovo,
opština Svrljig)*® od tur. Eflak „naziv za Rumune“"* + ova, odnosno od
etnonima Vlah „pastir romanske narodnosti, koji Zivi u katunima“'*** + ovo.
Vlahovo, 1466. = Vlahova, seliste 1454-79. (Timok)"** od etn. Plah +
ovo (upor. Vlaj Istar, Vlaški potok, Bukova = Efljak, Efljakova
= Vlahovo,
Efljakovce = Vlahovce = Vlahovik, Ivlaški = Ivlaska Pole).
Vlaška, seliste 1454-79. (Gelvije, od 1530. Crna Reka)”” od slov.
prid. viaska ,koji se odnosi na Ylahe, koji pripada Vlasima“.
Efljakovee, 1455. = Vlahovci, 1454-79. = Vlahovik, 1560. (Zagorje =
bivše s. Vlahovi¢, danas s. Podgore, Mihajlovgradsski okrug)'*®® od tur.
"% F. Papazoglu, Srednjobalkanska plemena u predrimsko doba, ANUBIH, Djela, knj.
XXX, Centar za balkanoloska ispitivanja, knj. 1, Sarajevo, 1969, 59; P. Lemerle, Les plus anciens
recueils des Miracles de Saint Démétrius et la pénétration des Slaves dans les Balkans,
1, Le texte, Paris, 1979, 284-287; V. Mosin, Ljetopis popa Dukljanina, Zagreb, 1950, 72.
"8 OL BogHnu-Jlyxau, Buoun, 82; Miscellanea I1, 1466, 44, nap. 153. gde stoji: „Ovo selo
u popisu 1455. godine ima i drugo ime Eflak. Od Eflak-Bukovo odnosno od Viah-Bukovo
danas se zove Labukovo..“. Nedeljko Bogdanovi¢ u KIS I, str. 335. detaljno objasnjava
etimologiju s. Labukova. Naveli bismo i izvor Labukovake reke pod nazivom Buk ispod
Latinskog vr'a gde se nalaze ruševine kasnoantitkog i ranovizantijskog utvrdenja po kome bi,
druši deo složenice, Labukovo nastalo.
282 P, Skok, Etimologijski rječnik, 111, 606 (Vlah); D. Bojanié-Lukat, Negotinska krajina,
68 (ryp. eflaklar „Bnacu”).
8 11 Boggnu-Jlykau, Budun, 78; Miscellanea 11, 1478-81, 136.
% Rečnik SANU II, 716 (Vlah); P. Skok, Etimologijski rječnik, 11I, 606 (Viah); D.
Bojanić-Lukač, Negorinska krajina, 68 (tur. eflaklar „Vlasi”).
1385 P. Skok, Etimologijski rječnik, i1, 606 (Plah).
"% Miscellanea IL, 1466, 34, nap. 103. „Možda selo Vlahovo kod sela Sesti Gabar u
Zaglavku“,
38 HHsgopu sa 6onzapckama ucmopus, XIII (1966), 131.
"% L BogHWu-JIHyxau, Budu, 60, 100; Hseopu 3a Gbnzapckama ucmopus, X111 (1966),
123.