Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike VI 5. Morfologija rumunskog jezika VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone
VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene
VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika
VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone
VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike
VI 5. Morfologija rumunskog jezika
VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku
VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno
VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku
VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice
VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara
IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu
IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine
IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine
X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
180 Slavoljub Gacović<br />
Romanizacija i romansko stanovništvo Timočke zone (I-<strong>XVI</strong> <strong>vek</strong>) 181<br />
Macurat, Marinko, Murgašm, Oliver 4, Šerun vlah i Šojan, zatim 61<br />
(27,60%) ime iz srpsko-vlaške grupe: Brajan, Balačko, Bežan, Biljan vlah,<br />
Bogil, Bogoj, Bogoj(e), Bojil, Brajak, Brajil, Brajilo’, Brajoš, Crjen,<br />
Dobril, Dragaš 2, Dragoj 2, Dragojil, Dragoš, Grujak 2, Leka (<<br />
Aleksandar), Lomas, Milaš(in), Milošat, Mirčan, Mojimil, Moman, Momčil,<br />
Ostojan primićur, Pejan, Prodan, Račan, Rad 2, Radan, Radeš, Radeš(in) 2,<br />
Radič 4, Radič vlah, Radika vlah, Radina primićur, Ra<strong>do</strong>je 3, Rahan,<br />
Rahoje, Rajak, Rajkat, Ražnat, Ruhac vlah, Sla<strong>do</strong>j, Stamil, Tajsil,<br />
Velejovanis, Vitan zlatar, kao i 56 (25,34%) kalendarskih imena: Dimitar<br />
2, Dimitar primićur, Dimitrij, Đorđi, Đuraš, Đuraš primićur 2, Džuraš 2,<br />
Đurašin, Džurdž, Džurič, Grgur, Ivan, Ivaniš, Ivanis vlah (primićur), vko (<<br />
Ivan) 2, Jakov, Jovan 6, Kosta, Kostadin, Lukač, Marko 7, Matej primićur,<br />
Miha, Mihail, Nikola 2, Pavli, Petar 2, Petrij, Stepan 6, Stepan vlah 2,<br />
Stepko, Stevan, To<strong>do</strong>r i znatno više srpskih imena (91 — 41,2%): Brajko 2,<br />
Bajčo, Bila 2, Bogavac, Bogdan 3, Bogdan primicur, Bogdan vlah, Bogoslav<br />
2, Bogovac, Bogovac primićur, Borivoj 2, Boža, Božidar 4, Braja, Brajin 2,<br />
Brajko 2, Bran, Branislav 3, Branko, Cvetko, Dibka, Dobrivoj, Dobromir,<br />
Dobroslav 3, Dragoslav, Draža, Duda, Dujka, Grbič, Hran, Hvalisav,<br />
Milanko, Milko, Milojin, Milovac, Milovac vlah, Milovan, Novak 2, Obrad,<br />
Ostoja 2, Ostojša vlah, Pamtivoj, Petko, Pokrajac, Prestupko, Priba, Puniša,<br />
Račič 2, Radenko, Radina, Radislav 2, Radislav primićur, Radivoj 9,<br />
Radivoje, Ra<strong>do</strong>hna 4, Ra<strong>do</strong>hna vlah, Ra<strong>do</strong>jko <strong>do</strong>šlac, Ra<strong>do</strong>nja, Ra<strong>do</strong>š 3,<br />
Ra<strong>do</strong>slav 4, Ra<strong>do</strong>vac 2, Ra<strong>do</strong>van 7, Ra<strong>do</strong>van primićur, Rahovac, Raja,<br />
Rajča, Raša, Ruža 2, Sajko, Staniša primićur, Stanko 2, Starina, Stoja,<br />
Trubić, Uglješa, Vitomir, Vladislav, Vladislav vlah, Viajko 5, Viatko<br />
primiéur, Vicerin, Vik, Vikasin 6, Vikosav, Vojihna, Vukmir, Vukoslav 2, §to<br />
ukazuje na to da je antroponimija Vlaha Branicevskog subašiluka 1467.<br />
5 Ime Kulmag nastalo je od rum. culmea „vrh; vrhunac” + -ug.<br />
% Ime Macurat treba uporediti s ienom Macut zabeležen u popisu Smederevskog<br />
sandzaka iz 1476. godine. Uporedi s ovim ime Mackat u Banjskoj hrisovulji (1313-1318) i<br />
top. Mackat (Macukat) od rum. mdciuca ,pastirski Stap” < lat. *matteuca (st.-port. masuca,<br />
fran. massue, pikard. machugue) na Zlatiboru, u gomjem slivu Zapadne Morave. Sufiks —ur<br />
(Usp. ojkonim Busur) i —ut u imenu Macut potice od_lat, —utus (A. Cioranescu, Dicfionarul<br />
etimologic al limbi romane, Bucuresti, 2001, 481). -<br />
7 Kalendarsko ime Marin nastalo je od lat. Marinus i često se nalazi u antroponimiji<br />
srednjo<strong>vek</strong>ovnih Vlaha (Usp. danas ime Marin i prezime Marinovié — Maririeséi u<br />
rumunskom s. Halovu). .<br />
78 Ime Murgas nastalo je od rum. murg „mrk” + -ag i valja ga uporediti s rum. li. Murg,<br />
Murgu, Murgas, Murgan, Murgđganu, Murgulef, Murgulefu, Murginul, Murgociu,<br />
Murgucesti, Murgoceni, itd. Vidi, N. A. Constantinescu, Dicfionar onomastic rominesc,<br />
Bucuresti, 1963, 329 (= N. A. Constantinescu, Dicfionar). ·<br />
8 Ime Brajilo usp. s imenom Braila u selo Niševce iz 1478/81. godine kao i s ličnim<br />
imenom Braillo u Dalmaciji (Zbormik Konstantina Jirečeka 1I, 216) i s nazivom<br />
Justinijanovog kasnoantičkog kastela Bpe:{oAa u regiji Aquis.<br />
godine već bila poprilično slovenizovana (srbizovana) pod uticajem Srpske<br />
pravoslavne crkve.<br />
To nam i dalje ne govori o etničkom nestajanju Vlaha na prostoru<br />
Braničeva, jer su mnoga imena vojnuka, raje i drugog stanovništva<br />
romansko-vlaška: Bratul 2, Dančul 6, Dojčul 2, Dragul, Mičul, Mikul"",<br />
Milul, Radul 25, Radul - knežev sin, Rajkul, zatim Alavanda', Altoman,<br />
Bač-ila, Bač-kat, Bala 4, Balina 4, Balša 2, Balta 5, Balja, Batrin,<br />
Bono, Bon-i¢, Bun-ojas 4, Brenja 2, Bucin, Bucina, Drman 4, Drman<br />
primicur, Hrebelja 2, Jon-as", Kalina 4, Kalman, Kaloper, Koporan,<br />
Kulam, Kulmagm, Las, Lun-er, Man(u)il, Marin 6, Marin-ko 8, Markos,<br />
Ime Mikul nastalo je od rum. mic „mali” + -ul i valja ga uporediti s rum. ličnim<br />
imenima Mic (u ugarskim lat. <strong>do</strong>kumentima Micus), Micu, Micul (Vlah X1l <strong>vek</strong>a, Viah u<br />
Srbiji iz 1348. ), Miclescu, Miclesti, Miculfescu, Micullesti, Micut, Micus, itd. (N. A.<br />
Constantinescu, Dicfionar, 321).<br />
Ime Alavanda je tipa Alavanja, ukoliko nije nastalo od rum. a /w Vanda (<<br />
Vandal/achi), kao npr. imena Josim Albuga(r)as (< a lu Bugaras), Petre Abugar (< a lu<br />
Bugar/w), Prvul Albugarul (< a lu Bugarul), Jon Alterjanca Stančo (< a lu Teriancea Stanco),<br />
Marin Alpop (< a lu Pop/a/), Dimitrasko Albules (< a lu Bules), Stojan Alvuc (< a lu Vuf8),<br />
Dragiš ljon (< a lu lon), Nikola Alfirj (< a lu Firoi), Jankul Apredej (< a lu Predei), Jon<br />
Fecorujon (< fecioru /a w/ lon), Kalofir Aljon (< a lu lon), Nikuca Anedeljej (< a lu Nedelei),<br />
Janja Aljon (< a lu lon), Marin Almakdej (< a lu Macavei), Đorđe Al<strong>do</strong>rej (< a lu Dorei), itd.<br />
(R. Trickovié, Popis haraca Krajine igKljuca za 1153. godinu po hidžri i Katastarski popis<br />
Krajine i Kljuca iz 1741. godine, Mešovita grada /Miscellanea/, knj. 2, Beograd, 1973, 201-<br />
241, 271-323).<br />
72 Ime Altoman potice od germ. ald „star” sa germ. suf. —mann, kao npr. Al<strong>do</strong>man. Sufiks<br />
~mann je veoma produktivan u rum. onomastikonu i formira imena poput Beldiman,<br />
Cotroman, Petriman, Nicoman, To<strong>do</strong>rman itd. (N. A. Constantinescu, Dicfionar, LX<strong>III</strong>)<br />
Ime Balta nastalo je od Baltazar, hebr. Bélsasar < Bel-sar-ussur „neka Bog pomogne<br />
caru”, biblijsko ime vavilonskog cara.<br />
Ime Batrin potiče od rum. batrin „star” (Usp. srpsku paralelu imena Starac i prezime<br />
Starcevié).<br />
5 Ime Bono kao i Bon-ic valja uporediti s rum. Bonea, Bonag i lat. imenom Bonos < lat.<br />
Bonifatius ili Bonifacius < lat. bonifatus „sa srećnom sudbinom” (N. A. Constantinescu,<br />
Dicfionar, 25).<br />
Ime Jonas potice o rum. imena lon < foan, odnosno od kal. imena 'Twavvixiog<br />
„nosilac svete blagodeti” ili od hebrejskog imena /ohanan „bog se smilovao” i deminutivnog<br />
suf. —as kao u copilas ili ukazuje na profesiju kao u caldras, ostas (Usp. Dumitras, Mirtinas,<br />
Grigoras, Cimpoias, Fluieras, Puscas Mindras, Lungas, Albas, itd. - N. A. Constantinescu,<br />
Dicionar, LVI).<br />
Ime Kulmag potiče od rum. culmea i deminutivni suf. -ag = eag(@) kao u imenu<br />
Toleagd (N. A. Constantinescu, Dicfionar, L<strong>VII</strong>I)<br />
8 Ime Laš potice kao i ime Lasa od hebrejskog imena Lazar *El‘azar „pomaše bog” ili<br />
od imena Laus < mad. Lajos < germ. Hiutwig (M. Grkovié, Recnik licnih imena kod Srba,<br />
Beograd, 1977, 117, 118).<br />
" Ime Lunet potice od imena Lun, koje se pominje kao ime Viaha u Deganskoj hrisovulji<br />
(oyns) i istog je porekla kao rum. ime Luni < rum. luni „ponedeljak” (N. A. Constantinescu,<br />
Dicfionar, 97) i lat. suf. —et.
Change language