Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike VI 5. Morfologija rumunskog jezika VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone
VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene
VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika
VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone
VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike
VI 5. Morfologija rumunskog jezika
VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku
VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno
VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku
VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice
VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara
IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu
IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine
IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine
X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
250 Slavoljub Gacović<br />
Na isti način se treba sagledati i Onomastika Zaglavka Jakše Dinića, 458<br />
koja je bogata toponimima rumunskoga porekla, odakle izdvajamo sledeće:<br />
Albatovei (< rum. imena Albat < al lui Bata < slov. sats „tata“), Aldinac<br />
(/selo/ < rum. imena Ald/ea),“ Aldin potok, Aldina kosa, Aldina reka,<br />
Aldinok6s, Aldinsći dél, Balinsko branište,“! Balinac (/selo/ < rum. imena<br />
Balin),"* Balinska reka, Balinci, Baltina livada (< rum. imena Balta!3<br />
< rum. baltš „mesto stajaće vode, bara”),' Baljik4rci (/mahala/ < rum.<br />
baligš),!““* Baljča (< rum. imena Balcea), Bar4nica (< rum. imena Baran <<br />
rus. baran ,,ovan“),”“ Barna padina (< rum. imena Bama, Barnea < mad.<br />
barna „bivol, bubalus*),'*’ Barni <strong>do</strong>, Barnice, Basara (< rum. imena Basara),"*®<br />
Batéj (< rum. batai pl. „bitke, borbe“), Beććš (< rum. reg. betes /fig./<br />
mesto iskréene šume“ < betes/ug/ ,,bolest; ozleda, telesna povreda“), Biljor<br />
(< srp. bilje + rum. suf. -or), ” Bokatica (< rum. bucati ,usevi, hrana®),<br />
Bota (< rum. bot „vrh; njuška“), Binséi dél (< rum. bun „<strong>do</strong>bar“),<br />
Burdimé, Burdimskd, Cérina (< rum. tžrinš ,njiva, oranica, ziratna zemlja“<br />
< tard ,zemlja“ < lat. terra), Cér, Cerik, Cérje, Ciika, Cukir,<br />
1458 J. Dinié, Onomastika Zaglavka, Onomatološki prilozi X V11, Beograd, 2004, 5-402.<br />
1459 N, A. Constantinescu, Dictionar, 192 (Bat), kao npr. ime Albala < al lui Bald (str.<br />
187), Alupei < al lui Lupu ili Alvoicii < al lui Voicu, itd..<br />
1460 N, A. Constantinescu, Dictionar, 180; . lordan, Dicfionar, 24. Upor. u turskom popisnom<br />
defteru iz 1478/81. godine liéno ime Aldin sin Davida (s. Lalince) i Aldin sin Marka (s.<br />
Hrsovce).<br />
146 Vidi objašnjenje top. Balanica u Timoku.<br />
1462 N, A. Constantinescu, Dicfionar, 188.<br />
14 Ibid, 189.<br />
1464 |. Yordan, Toponimia, 52: Balta, Balta Albd, Balta, Neagrd, Balta Verde, Balta Vie,<br />
Cetatea de Baltd, Baltele, Bdlfile, Baltacul, Baltina, Bdltana, Baltani, Baltanul, Baltagi,<br />
Baltdcaciul, Baltdria, Baltoaicd itd. u Rumuniji.<br />
1465 Na 36 strani Onomastike Zaglavka Jakša Dinić daje objasnjenje top. Baljikdrci (mahala)<br />
i Baljikdrska vodenica od „tračke pastirske reci *balios" oslanjajuéi se na Skokovo objašnjenje<br />
(P. Skok, Etimologijski 1, 103-104). Jednostavnije bi bilo objasnjenje top. Baljikdrci<br />
(mahala) i Baljikdrska vodenica od rum. bdlig ,dubre® (arum. baligd, meglenorum. baligd,<br />
istrorum. /amibalig, alb. bdjgč, bdigč, bdgči, bdigč „đubre“, ital. bagola, bagula „kozji izmet“),<br />
pa bi odatle naziv mahale bio Baljigdrci, tj. oni koji su poznati po dubrenju svojih njiva<br />
(Vidi: H. A. Kanyxckas, [Tareobarkanckue penukmbi, 21).<br />
1466 N, A. Constantinescu, Dicfionar, 191.<br />
Y71, Yordan, Dictionar, 49.<br />
1468 7. Pavlovi¢, Onomatoloski prilozi XI, 74: , BASARA p. = BASARSKI DOL p. (...)<br />
Oronim se zove isto tako Basara, a po njemu mikrotoponim Basarski Dol (...). Onimi su od<br />
vlaskog ličnog imena Basara (...) Upor. r. l. i. Basarab®. Constantinescu, Dicfionar, 192: Ime<br />
je zabelezeno još u X<strong>III</strong> <strong>vek</strong>u u jugo-zapadnom Ardealu. Preuzela ga je dinastija Basaraba iz<br />
Muntenije. D. Onciul iznosi hipotezu ovog imena od trač. Bessapara, a O. Densusianu od<br />
kum. bas + aru „najbolji“ + aba „tata“,<br />
1469 N. A. Constantinescu, Dicfionar, LXII: Albisor, Badisor, Bunisor, Onisor, Petrisor,<br />
Rddigor, Stanigor, Stancigor, ali rum. suf. —or nalazimo i u srpskim rečima kao što su: Zenstor,<br />
pilistor, decor, ciganstor itd. na području Timoka.<br />
Romanizacija i romansko stanovnistvo Timocke zone (I-<strong>XVI</strong> <strong>vek</strong>) 251<br />
Cukarci, Cuéér, Cutaci (< rum. reg. chiutuc „panj“ ),'" Déskalov rt (<<br />
rum. dascal ,uditeli < grč. S18&okaroc),'”" Diskalova padina, Dél,<br />
Dinina sloga (< rum. hipok. Dinu < Co/n/standin/w/),' Džamenje (< rum.<br />
reg. gamene/geamefie f. š)l. „račve; bliznakinje*),'"”” Gramadje, Grgulica<br />
(< rum. imena Grgul)," Gr6t (< rum. grotž „pećina“), Guljarséi dći (<<br />
rum. imena Guler < rum. guler „okovratnik“ < lat. collarium „okovratnik“),!"*<br />
Gurla (< rum. imena Gurlž < Gurlinš < gurš linš „blaga usta; blago<br />
Ždrelo, usée®),“’® Girle, Jidnkulov trap (< rum. imena lancul),<br />
Jordanova koliba (< rum. imena Iordan < hebr. Jardén — naziv reke u Pale-<br />
stini koja se pominje u Bibliji), “” Kandalica (/selo/ < lat. candelaber „svećnjak“<br />
/= KdvčiAep VI <strong>vek</strong> = ojk. Kandalce/Kandalice/ XV-<strong>XVI</strong> <strong>vek</strong>),!48<br />
'Kalšmkovsko bučje (< lat. calamus „trska“),!” Kalindćrci (< imena Calinderu<br />
< grč. Ka·lendel·is),wm Karanštac (< rum. imena Caran + rum. suf. -at<br />
latinskog porekla),"' Karapilovei (/mahala/ < rum. imena Carapul, koje<br />
predstavlja tautološku složenicu od tur. kžra „crn“ + lat. pullus „Crn“*), Š8<br />
Klisarica, Kurtulinovci (/mahala/ < rum. imena Curtul < rum. curt < lat.<br />
curtus , kratak® ili tur. kurt „vuk“ + rum. suf. -ul),"*®® Liséndrijina vodenica<br />
(< rum. ime Lisandru < Alecsandru),"** Maglj (< rum. imena Mag + rum.<br />
suf. —olj formiran od glagolskog zavrietka -oli),"*** Mandtica (/pasnjak prema<br />
s. Šarbanovcu/ < rum. minat ,oteran, gonjen“), Mangisi (/mahala/ <<br />
Iy<br />
+<br />
199 Uporedi u Timoku naziv éuruklije za starosedelačko stanovništvo.<br />
171 |. Jordan, Toponimia, 241. Upor. top. Dascdlul, Dascčlul-Creaja, Piscul Dascalul,<br />
Poiana-Dascalifa, Dascalesti u Rumuniji.<br />
4121 lorđan, Dicfionar, 173.<br />
173 Upor. ime a /u Geamđnu (s. Halovo).<br />
1474 Uporedi top. Gurgumeu < gurgu(s) meu(s) „moja zemlja“ (s. Halovo), Gurgul, Ogasu<br />
Gurgului (s. Krivelj) i gargum de Gamayla, gurgelus Favilus, gurgus Favilus, gurgus de Coltelo<br />
i gurgus de Fane na ostrvu Krku (Hrvatska). U rumunskom jeziku imamo i gurgui „vrh<br />
brda ili planine“ < lat. gurgulio „grkljan“ (V. Breban, Dicfionar, 424).<br />
1975 [. Jordan, Dicfionar, 232; Breban, Dicfionar I, 423.<br />
476 N, A. Constantinescu, Dictionar, 290.<br />
177 |. Jordan, Dicfionar, 259; M. Grković, Rečnik, 108.<br />
1% P, Skok, Erimologijski rječnik 11, 33 (kandel); S. Gacović, Etimologija neslovenskih<br />
osnova, 25-26.<br />
17 Upor. prez. Kalamković (s. Avramica kod Zaječara).<br />
90 1 ‘lordan, Dicfionar, 96. |<br />
181 Upor. top. Karanovac (= Kraljevo), s. Karan i hagionim Karanovačka crkva, kao i<br />
imena Karan, među Vlasima Hercegovine i onih sa Zapadne Morave. Hrabak, Plasi, 30 (primićur<br />
Vučihna Karanov), 31 (Karan). NE<br />
1482 A. Škaljić, Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku, Sarajevo, 1989, 394; M. Žepić, Latinsko-hrvatskosrpski<br />
rjecnik, Zagreb, 1961, 290.<br />
1483 N A. Constantinescu, Dicfionar, 254. ·<br />
1484 Ime Pisandru (< Aleksandar) ili prezime Lisandrofii (Aleksandrović) zabeleženo je<br />
kod Vlaha/<strong>Rumuna</strong> u selu Malajnica kod Negotina.<br />
185 N, A. Constantinescu, Dicfionar, LXIV (npr. pirjoli), 314 (Mag).
Change language