Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike VI 5. Morfologija rumunskog jezika VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
VI Nastanak i razvoj romanskog/rumunskog jezika i (supstratni) leksički ostaci ovog u prizrensko- timočkom dijalektu kao pokazatelji kontinuiteta Vlaha/Rumuna na prostoru Timocke zone
VI - 1. Jezik Vlaha/Rumuna Timotke zone uvodne napomene
VI 2. Istorijski izvori o podunavskom latinitetu i nastanku rumunskog jezika
VI 3. Leksika Vlaha/Rumuna Timočke zone
VI 4. Formiranje leksike - Izvedene ili nasleđene leksike
VI 5. Morfologija rumunskog jezika
VI 6. Grčke pozajmice u latinskom i rumunskom jeziku
VI 7. Slovenske pozajmice u latinskom rumunskom jeziku i obratno
VI 8. Turske pozajmice u rumunskom jeziku
VI 9. Druge leksi¢ke pozajmice
VII Fonetika rumunskog jezika . VIII Balkanizmi i leksički ostaci rumunskog jezika u prizrensko-timočkom dijalektu i argoima na _ prostoru Timok-Osogovo-Sara
IX Onomastika Vlaha kao pokazatelj romaniteta na Balkanu sa posebnim osvrtom na Timočku zonu
IX 1. Lična imena Braničevskog subašiluka 1467 godine
IX 2. Lična imena Vidinskog sandžaka po popisu iz 1478/81. godine
X Romansko/Rumunsko i drugo stanovništvo Timočke zone u svetlu toponomastike
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
190 Slavoljub Gacović<br />
Bogoj, Bratoj, Desoj, Miloj, Nego, na -oje, Bogoje, na -uj, Dobruj,<br />
Pavluj, Raduj, na -aš, Dragaš, Džuraš, Tomaš, na -eš, Beleš, Braneš,<br />
Dudes, Mileš, Radeš, Ugleš, na -iš, Ivanis, Jovaniš, na -oš, Dragoš, i na -<br />
ša, Popsa® obitavaju 353 (11,82%) Zitelja romanske provenijencije. Ako<br />
ovoj kategoriji stanovništva pri<strong>do</strong>damo 622 (20,80%) žitelja s kalendarskim<br />
imenima, kao što su: Andrija, Damjan, David, Dimitri, Dimitrije, Đurđo,<br />
Đura, Đurđe, Đurica, Džura, Filišv, Genarij, Ignad, Ilija, Irina, Ivan, Jako,<br />
Jakov, Jovan, Jovanko, Kostadin®®, Kuzma', Lala, Lazar, Luka, Marko,<br />
Mihail, Nikola, Pavli, Pavlo, Pero, Petar, Petre, Petri, Petro, Simion®®,<br />
Stepan, To<strong>do</strong>r i Vasil, a koja se inače nalaze u srpskim srednjo<strong>vek</strong>ovnim<br />
vlaškim katunima, dakle kao imena Vlaha, <strong>do</strong>biéemo sveukupno 975<br />
stanovnika čija su imena romansko-vlaska, srpsko-vlaška i<br />
kalendarska koja<br />
se koriste medu Vlasima, a to je na uzorku koji imamo više od trecine<br />
stanovnika Vidinskog sandZaka, tatnije 32,62%.<br />
Kada tome pri<strong>do</strong>damo niz drugih imena koja se &esto srecu kod Vlaha,<br />
kao npr. Bala, Baljja, Ban-ca, Blad(inić)"!, Bobig(i¢), Bosud, Brajla"2,<br />
Zagreb, 1971, 559 /= P. Skok, Etimologijski rjecniki) i s imenom Jorgo kod Karavlaha blizu<br />
Leskovea (Glasnik Etnografskog muzeja 15, 165).<br />
3 Ime Negoj je nastao od rum. imena Neg (1. lordan, Dictionar, 329) i suf. —oje (N. A.<br />
Constantinescu, Dicfionar, LX<strong>III</strong>).<br />
% Ime Dudeš potite od rum. dudž „cev” i suf. —eš, u prenesenom značenju označava<br />
pijanicu, pa bi mogao biti i nadimak.<br />
5 Ime Popša moglo je nastati od rum. imena Popsa < rum. popđ i suf. —sa albanskog<br />
porekla po mišljenju S. Puscariu-a kao u<br />
sledećim primerima Balsa, Bocsa (Usp. top. Bokša,<br />
atar s. Sipikova), Capsa, Dumga, Focsa, Lupsa, Micga, Popga, itd. (N. A, Constantinescu,<br />
Dictionar, L<strong>XVI</strong>).<br />
3% Ime Kostadin je identi¢no s rum. imenom Kosta(n)din (1. lordan, Dicsionar, 150) i<br />
Kostadin, praded roda Buronja i Lazaronja u s. Glogovici i čukunded roda Popovića u s.<br />
Kobignici (NPS 29, 336), kao i roda Kostadin-esti u s. Vratni.<br />
7 Ime Kuzma valja uporediti s rum. imenom Cusma (1. lordan, Dicfionar, 162) ili Kuzma<br />
među Timočkim Rumunima, inače je to kalendarsko ime Koopég „svet, ukras”.<br />
8 Ime Simion je identično s rum. imenom Simion (1. lordan, Dicfionar, 415).<br />
9 Ime Bala usporediti s rum. imenom Bala (1. lordan, Dictionar, 44) i s romanskim Bala,<br />
Balli, Ballius (K. lireček, Romani, 209, 242).<br />
0 Ime Baf'ja potiče od pastirskog termina balja „mrlja na čelu”, a area svih izraza s<br />
osnovom balja upuéuje na zajednicki izvor, na balkansko pastirstvo ilirotrackoga porekla, ali<br />
postoji i izvan Balkana u Galiji, stfran. baille „šaren”. Starogreki faArdc „šaren” je dalo ime<br />
konju BerAfo, a u Make<strong>do</strong>niji se ova reč ukrstila s tračkom *balios. Đ. Daničić je imao pravo<br />
kad je pridev baljast vezao s ie. korenom bhd- „sjati”. Osnovno tratko bala bez pridevskog<br />
suf. -jo potvrdeno je kod Prokopija.<br />
" Ime Blad(ini¢) valja usporediti s rum. imenom Blad (S. Georgijevi¢, Balkanoloske<br />
studije <strong>VII</strong>-<strong>VII</strong>L, 4)<br />
2 Ime Brajla valja usporediti s romanskim imenom Braillo (K. Jireček, Romani, 216) ili s<br />
nazivom Justinijanovog kastela Bpafoda u regiji Aquis (usp. grad Braila u Rumuniji).<br />
Romanizacija i romansko stanovnistvo Timocke zone (I-<strong>XVI</strong> <strong>vek</strong>) 191<br />
Bratonja, Brija, Bukanac®®, Buko®®, Deléica, Dilga, Donéa®®, Dumca,<br />
Dragija, Purinac, Dzurica, Jand®®, Kalibaba, Kumanic, Kumanic, Lala"",<br />
Lalinac, Rad, Radič, Ranga®®, Rareva®®, Sainac®, Tenka, Ving ", Vind®'?,<br />
Vinik, itd. pored Cinjenice da je postojala ista tendencija da se u<br />
antroponimiji Vidinskog sandZaka, kao i u Smederevskom, ,,imena srbizuju<br />
<strong>do</strong>davanjem &estog nastavka -ko muskim imenima”, kao npr. Bal-ko, Backo®",<br />
Din-ko, Doj-ko, Don-ko, Jan-ko, Man-ko, itd. možemo posumnjati da<br />
je broj, odnosno procenat, onih imena koja sreéemo kod srednjo<strong>vek</strong>ovnih<br />
balkanskih Vlaha, ali i današnjih stanovnika Rumunije, bio daleko veéi na<br />
prostoru Vidinskog sandZaka tokom XV <strong>vek</strong>a.<br />
Mnoga imena uz etničku odrednicu Srbin, kao što su npr. Stepan Srbin<br />
(Kopaj Kogara), Dzurg sin Srbina (Pozvizda), Bogdan Srbin (Burci),<br />
Ra<strong>do</strong>hna Srbin (Gulihan - Streziste), Pop Srbin (Dudevlad — Davi<strong>do</strong>vce),<br />
Ra<strong>do</strong>slav Srbim (Lozana), Ra<strong>do</strong>slav Srb (Hrsovac), Bozidar Srbin<br />
(Brekunovo), Stale Srbin (Okoliste), Ra<strong>do</strong>han Srbin (Okoliste), Velko Srbin<br />
(Okoliste), Ra<strong>do</strong>hna Srbin (Okruglica), Miloš sin Srbina (Izvor), Ra<strong>do</strong>slav<br />
Srbin (Zidna), Stojan Srbin (Lalince), Stanislav Srbin (Lalince), Stepan<br />
Srbin (Lalince), Lala Srbin (Burdin), Nikola Srbin (Gujsavce), Radivoj Srbin<br />
(Boruznica - Poruznica), Ra<strong>do</strong>ta Srbin (Diverac), Radi¢ Srbin (Gujbuce),<br />
Petak Srbin (Gujbuce), Ra<strong>do</strong>ta Srbin (KruSevo), Vitan Srbin (Krusevo),<br />
Ra<strong>do</strong>ta Srbin (Krusevo), Prijezda Srbin (Prest — Brest, nahija Banja),<br />
Ra<strong>do</strong>van Srbin (Prest — Brest, nahija Banja), Ra<strong>do</strong>š Srbin (Gorna Catuna -<br />
Čučunje), Ra<strong>do</strong>§ Srbin (Gorna Čačuna - Cudunje), Novak Srbin (Orahovica)<br />
itd. jo§ više ukazuju na stanovniitvo koje u njihovom neposrednom<br />
% Ime Bukanac valja usp. s rum. Bucan < rum. bucd „obraz(ina)” (< lat. bucca) (L.<br />
lordan, Dicionar, 82) i suf. —ac.<br />
Ime Buko valja <strong>do</strong>vesti u vezu s rum. imenom Bucos < rum. bucos „buckast” (1. lordan,<br />
Dicfionar, 83) i Buca (NPS 29, 308) u s. Vajugi kod Negotina.<br />
% 5 Ime Donca je <strong>do</strong>biveno po ugledu na istovetno rum. ime Doncea (1. lordan, Dictionar,<br />
°°_° Ime Jana je istovetno s rum. imenom /ana (). U rumunskoj narodnoj pesmi sa Timoka<br />
pominje se Mesec pod imenom Jana Sinziiana.<br />
Ime Lala i Lalinac valja usporediti s rum. imenima Lala i Lalin (I. lordan, Dicfionar,<br />
272) i suf. ~ac.<br />
0 Ime Ranga i Rangul istovetno je s rum. imenima Ranga, Rangu i top. Rangul u<br />
Rumuniji (I. lordan, Dictionar, 387).<br />
a Ime Rareva je nastalo od rum. Raru (1. lordan, Dicfionar, 390) i suf. -eva.<br />
Ime Sainac ima za osnovu rum. ime Saim (L lordan, Dictionar, 432) i suf. —ac.<br />
Usporedi naziv Saini stotarskog naziva na ostrvu Pagu (P. Simunovié, Istoénojadranska<br />
toponimija, Split, 1986, 87).<br />
"! Ime Viga potice od rum. imena Viga, Vigu, Vigas (I. lordan, Dicfionar, 485). Usp. ime<br />
Vigan i Vigata u Smederevskom sandzaku iz 1476. godine.<br />
!? Ime Vina je s rum. imenom Vinea (1. lordan, Dicfionar, 485) ili s romanskim Vinea u<br />
srednjo<strong>vek</strong>ovnoj Dalmaciji (K. Jiretek, Romani, 352).<br />
*'% Ime Backo potite od rum. baci „stanar, planinar, glavar pastirskog stana” i suf. ~ko.
Change language