Gacovic Od romanskog stanovnistva do Rumuna Timocana (VII-XVI vek) knjiga III (1)

164 Slavoljub Gacović
Analiza onomastičkog materijala srpskih povelja XIII veka, koje sgdrže
imena Vlaha sa poseda žičke i humske eparhije, zahteva upore·đwame sa
antroponimijom Vlaha koja je sačuvana u srpskim povequma krajem š(III -
potetkom XIV veka. Ovde imamo u vidu i ona imena koja su zapelezena u
Dečanskim hrisovuljama (I-III), koja obraduje Vesna Jakić-Cestarić u svome
radu jednim, rekao bih, novim heurističkim zahvatom, kao i imena Vlaha
u radu Mitra Pešikana, ” koji se koristi i turskim popisnim defterima X\{–
XVI veka, da bi nastavili sa zabeleženom antroponimijom iz tm·_skx·h
katastarskih popisa nekih područja zapadne Srbije XV i XVI veka koje je
priredio Ahmed S. Aličić,”” odnosno antroponimijom Vlaha Smederevskog
sandžaka XV i XVI veka u radu Bogumila Hrabaka, antroponimijom
Vlaha Braničevskog subašiluka XV veka koju je priredio M. Stojaković i
zabeleženom antroponimijom u Fragmentima opširmnog popisa Vidinskog
sandžaka iz 1478-81. godine koju je priredila Dušanka Bojanić.
Koristeći se podacima koje je iznela M. Grković u SVOj?j knjizi
Dečanske hrisovulje (1983), Vesna Jakić-Cestarić piše da „većeg vala
hristijanizacije onomastikona u Srbiji (...) sudeći prema pf;·dacl.ma DH ('=
Deganskih hrisovulja — S.G), do početka XIV st. i nije bilo, jer je
kalendarskih imena po selima vlastelinstva pri njegovu osnutku 1330. g(.:d‘
bilo tek 7%, uz 90% slavenskih i 3% ostalih“, pa nastavlja da je „nešto vise
! D, Madas, Srebrni prsten rudnickog vlastelina Nikole Kosjera, Saopstenja (Republicki
zavod za zaštitu spomenika kulture SR Srbije) XXII-XXIII (1990-1991), 177-181. ·
"2 Imena Oliver i Brajan su i kod Vlaha Lepenice oko Trstenika pomodna kaže Bogumil
Hrabak (Vidi: Vlasi starinci i doseljenici u porecju Zapadne Morave (do 1570. godine),
Zbomik radova Narodnog muzeja XX /Čačak, 1990/, 21.)
3 M. J. Dinić, Za istoriju rudarstva u srednjevekovnoj Srbiji i Bosani, 11 deo, Beograd,
62,14.
% B. Hrabak, Viasi starinci i doseljenici u porecju Zapadne Morave (do 1570. godine),
Zbornik radova Narodnog muzeja XX (Cagak, 1990), 24.
73y, Jakié-Cestari¢, Raspored, 351-369. .
6 M. Pešikan, Zetsko-humsko-raska imena na pocetku turskoga doba (prvi deo),
Onomatoloski prilozi 1lI, SANU, Odeljenje jezika i knjizevnosti, Odbor za onomastiku,
Beograd, 1982, 1-120 (= M. Pešikan, Zetsko-humsko-rasa imena). E
7 Turski katastrski popisi nekih područja zapadne Srbije XV i XVI vek, 1 (Detaljni popis
Smederevskog sandžaka iz 1476. godine; Detaljni popis Smederevskog sandžaka iz 1516.
godine; Sumarni popis Smederevskog sandžaka iz 1525. godine), Čačak, 1984, 7-640, II
(Poimenični popis Vlaha Smederevskog sandžaka iz 1528. godine), Čačak, 1985, 29-231, 1Il
(Detaljni popis sandžaka Smederevo iz 1559/60. godine), Čačak, 1985, 7-556 (Priredio
dS. Aličić).
a KJ B. Hmbak), Viasi starinci i doseljenici u porečju zapadne Morave (do 1570. godine),
Zbomik radova Narodnog muzeja, XX, Čačak, 1990, 5-45 (= B. Hrabak, Plasi starinci i
enici). E
i M. S)tojakovié. Branicevski tefter, Istorijski institut, Zbornik za istočnjačku istorijsku i
jiževnu gradu, 3, Beograd, 1987, 1-305. .
j D. %Ž;anić, Fnžlanemi opširnog popisa Vidinskog sandžaka iz 1478-81. godine,
Mešovita građa (Miscellanea), 2, Istorijski institut, Građa, 11, Beograd, 1973, 79-177.
Romanizacija i romansko stanovništvo Timočke zone (I-XVI vek) 165
kalendarskih imena bilo u vlaškim katunima: nešto preko 9% kalendarskih
uz isto toliko ostalih neslavenskih (supstratnih, rumunjskih i nepoznata
podrijetla) i oko 81% slavenskih*" U srpskim selima Decanskog
vlastelinstva V. Jaki¢-Cestari¢ nalazi da „ukupan broj neslavenskih imena
iznosi tek 10%, od toga kalendarskih 7% i ostalih 3%, zatim navodi
kalendarska imena koja nalazi u „vlaškim katunima: Dimiter, Pursd, Ivan,
Kostadin, Nikola, Petor, Stepan i Pilip s visekratnom primenom, pa zatim
Manojlo, Marin, Tudoric, Srd, Vasilj, Mihajlo“, a od ,neslavenskih imena s
kojima se u vlaškim obiteljima kalendarska nalaze u sprezi zanimljivo je
istaknuti ime, Hrs, Staver, Altoman, Lale, Bač, Buckat, sva s više potvrda, pa
cijeli niz imena s po jednom potvrdom, ali se neka od njih nalaze kao imena
Viaha u Banjskoj i Prizrenskoj povelji. Takva su Lumsa, Krecul, Bukur,
Dudos, Mutul, Sarban, Ban, Bun, Bolin, Hinat, Dosa, Vosa i dl’ugaf‘732
Raspravljaju¢i u svome radu o Vlasima koji su bili doseljeni u pojedina
ratarska sela DeZanskog vlastelinstva V. Jakié-Cestari¢ navodi jo§ neka
imena Vlaha, pa tako u gomjem Polimlju” u selu Velika, imena Đurođ,
Ilija i Ivanko ubraja u vlaška zato §to je to selo „bilo okruzeno planinama što
ih je kralj Milutin dao svojoj zaduzbini u Banji, pa im je sigurno bila
751 V. Jakié-Cestarié, Raspored, 353.
32 Ibid, 356.
7 Imena iz gomjeg Polimlja u Dedanskoj hrisovulji II (250 imena, 545 osoba): Andreja,
Beri¢, Berihna, Beroje 2, Bogdan 5, Bogdasa, Bogilo, Bogiša 3, Bogoje 24, Bogoslav 5,
Bogta, Bogulin 2, Bogun, Bogut 3, Bogsa, Bozin 2, Bojko, Boloje 5, Boljeslav 2, Boljko,
Borika, Borilo, Boroje 2, Brajak, Brajan, Brajen 2, Brajko 5, Brajun, Branoje, Bratilo,
Bratislav, Bratoslav, Bratuj 2, Bratus, Braten, Velimir, Velko, Veloje, Vidoje,
Vitan, Vitoje,
Viadoje, Vikoje 2, Vikoslav 3, Vojislav, Vojihna 2, Vojmil 2, Vranislav, Gojak, Gojislav 3,
Gojko, Golub 2, Grada, Gradihna, Gradoje 4, Grdomil, Gruban, Grubsa 2, Gurdes, Dabiziv 2,
Dabisa, Daboje, Dejko 3, Desislav Dmitr, Dobras, Dobrenko, Dobretin 3, Dobretko 3,
Dobresko 3, Dobrilo, Dobrin 2, Dobrislav, Dobrihna, Dobrovoj, Dobromisl, Dobroslav 10,
Dobréin 2, Dobrej 2, Dom, Dragij, Dragija, Dragovan, Dragoje 2, Dragojlo, Dragoman 2,
Dragomil 2, Dragoslav 13, Dragos 7, Draguj, Dragéuj 4, Drazeta, Drazko, Dražoje, Drazut,
Drazimir, Drzko, DrZoje, Druguj, DruZoje 3, Đin, Dura, Dur'd 11, Duroje 7, Ivan 11, Ivanko,
Hija, Jaroslav, Krajislav, Kréelej, Kudelin, Lazar, Lazor, Lalko, Liljan, Lihomil, Luka,
Martin, Medoje 3, Medo3, Mekinja, Miladin 2, Milatko, Milagin, Milas 2, Milgost, Mildrag 4,
Mile 2, Mileta Miles 3, Milesa, Milko 7, Milkun, Milovan 6, Miloje 3, Milosla 4, Milota 4,
Miloš 8, Milten, Miltos, Mil'c, Milčin, Miljak, Miresa, Mirko, Miroje 3, Miroslav 2, Mirotva,
Mirut, Mihal, Mojko, Mojša 3, Nenoje, Nikola 6, Ninos, Novak, Negoje, Negomir, Negoslav
3, Obrad 9, Obrad'c, Ozrilo, Ozroje, Okoje, Pav'l, Pegrštan, Petr 2, Petronja, Plnoš, Pobrat,
Poznan 2, Pomen, Porucen, Prvko, Prvoje 2, Prvoslav, Priboje 12, Prib'c, Predislav, Predoje,
Preljub, Rade, Radelja 2, Radeta 2, Radetko, Radesko, Radilo, Radin 3, Radić, Radit, Radis,
Radko, Radmuz, Radovan 8, Radovin 6, Radomir 3, Radoslav 18, Radosta 3, Radota 2, Radoš
4, Raduj 3, Radulin, Radun, Radej, Raj, Rajan 2, Rajko 9, Rajša, Rako, Rastoje, Rahoje,
Siloje, Sirak, Skorovoj, Skoroje, Slavko, Slavomir, Sladko, Sladoje 2, Smil 3, Smoljan 2,
Srdan, Srd, Staja, Stajko, Stajsa, Stepan, Tanus, Tvrdoje 2, Tisan, Tolislav 2, Toloje 3,
Triloljko, Tripun, Trošan 2, Curko, UteSa, Utesen, Hvaloje, Hiap 2, Hodan, Hodislav 2,
Hodoje 2, Hranimir 2, Hranislav 8, Hranko 4, Hranoje 6 Hranta, Hran'c, Sleman.