ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
ÇÃÂÌνια - ΕθνικÃÂŒ ΜεÄÃÌβιο ΠολÃ…ÄεÇνείο
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Είναι κοινή διαπίστωση της ιστορικής κριτικής ότι, σε ταραγμένες εποχές μεγάλων<br />
κοινωνικών ανακατατάξεων, υφίστανται στις διάφορες τέχνες δυσδιάκριτες ταυτίσεις<br />
και εννοιολογικές μεταφορές σε ποικίλα ιδεολογικά καταφύγια. Στην περίπτωση<br />
του εορτασμού της εκατονταετηρίδας του Πολυτεχνείου, ο συγκεκριμένος μύθος<br />
του Προμηθέα, καθώς και η υπεραξία που απέκτησε στην εποχή του Διαφωτισμού<br />
και κατά τη Ναπολεόντειο περίοδο, συγκροτούν μια ολοκληρωμένη μεταφορά που<br />
ικανοποιεί απόλυτα την αποστολή και το πλαίσιο λειτουργίας του ιδρύματος. Ταυτόχρονα,<br />
εκφράζει το γενικότερο αίτημα της εποχής για τη χειραφέτηση της χώρας<br />
μετά από την καταρράκωση που επέφεραν οι εθνικές ήττες και τη χρόνια εξάρτησή<br />
της από την επιταγή της «εδαφικής ολοκλήρωσης». Η χώρα βρίσκεται στη διαδικασία<br />
θεσμικής ενίσχυσης και εκμοντερνισμού ήδη από την τελευταία περίοδο διακυβέρνησης<br />
του Ελευθερίου Βενιζέλου (1864-1936) και αυτό απαιτεί την τεχνογνωσία και<br />
την τόλμη που αντιπροσωπεύει ένας μυθικός ήρωας.<br />
Ολοκληρώνοντας αυτή την επετειακή επιστροφή στο Πολυτεχνείο του Μεσοπολέμου,<br />
με όχημα τη μουσική και το μοντέρνο χορό, θα μπορούσε κάποιος να πει<br />
πως οι μυθικοί ήρωες πάντα θα βρίσκουν το δρόμο της επιστροφής στη ζωή, μέσα<br />
από την τέχνη. Και πάντα θα εμπνέουν σημαντικούς δημιουργούς, όπως την Pina<br />
Bausch (1940-2009), στην πρόσφατη παράσταση του Ορφέα του Gluck το καλοκαίρι<br />
του 2008 στην Επίδαυρο. Η κάθε εποχή βρίσκει τον τρόπο και τη γλώσσα να<br />
μεταγράφει δημιουργικά τους αρχαίους μύθους και να επενδύει σ’ αυτούς σύγχρονα<br />
σύμβολα και επίκαιρους αγώνες. Ο ορθολογικός Προμηθέας πάντα θα ανασύρεται<br />
από τη χώρα του μύθου, ως αρωγός στη διαχείριση της επώδυνης πραγματικότητας<br />
ενώ η λυρική τέχνη και ο έρωτας του Ορφέα αδιάκοπα θα νοηματοδοτούν και θα<br />
εξωραΐζουν το δύσκολο καθημερινό φορτίο. Οι, κατά κάποιο τρόπο, συμπληρωματικοί<br />
μύθοι τους, προτείνουν θεμελιακές μεταφορές για τα αρχετυπικά ζητήματα της<br />
ανθρώπινης κατάστασης και η ρητορική της αλληγορίας τους υιοθετείται αυτόματα<br />
από κάθε ιστορική εκδοχή της ανθρώπινης τραγωδίας. Επί πλέον, οι δύο θαρραλέοι<br />
αλληγορικοί ήρωες διαθέτουν ένα κοινό χαρακτηριστικό που ποτέ δεν θα εκλείψει<br />
από το συμβολικό κεφάλαιο της ανθρώπινης καθημερινότητας. Πρόκειται για δύο<br />
ενσαρκώσεις της διαλεκτικής, της ισορροπίας και της αρμονίας στις αρχέτυπες αντιθέσεις,<br />
όπως αυτή του Κάτω και του Πάνω Κόσμου στη μάχη του Ορφέα ή εκείνη<br />
του Κόσμου των Θεών και του Κόσμου των Ανθρώπων στον αγώνα του Προμηθέα. [40]<br />
Προτείνουν τη σύγκρουση ως διαλεκτικό σχήμα αποκατάστασης της απώλειας ή της<br />
αδικίας, καθιερώνοντας την απείθεια, την ανυπακοή και την παραβίαση των κανόνων,<br />
ως διαχρονικά όπλα στο ιστορικό ταξίδι της ανθρώπινης μοίρας.<br />
Από την άλλη, οι πολλαπλές αναγνώσεις των μύθων και η ενίοτε συγκυριακή χρήση<br />
τους από τη ρητορική της εκάστοτε εξουσίας δεν αλλάζουν το γεγονός ότι, παρ’ όλες<br />
τις ρωγμές που πάντα παράγει στην κοινωνία ένα αυταρχικό καθεστώς, η δεκαετία<br />
του 1930 υπήρξε μια δημιουργική εποχή για τους μηχανικούς και τους αρχιτέκτονες. Η<br />
ελληνική κοινωνία και οι εκπρόσωποι της τέχνης και της τεχνικής είχαν τη διάθεση να<br />
γίνουν μοντέρνοι, πράγμα που αναβλήθηκε λόγω του πολέμου. Από τότε πολλές φορές<br />
ο λεγόμενος εκσυγχρονισμός έμεινε στη μέση, σε μια διαρκή αναβολή και αναμονή<br />
για το μέλλον, όπως έμειναν να εκκρεμούν τα κοινωνικά οράματα των στοχαστών του<br />
Μοντερνισμού για έναν κοινωνικό χώρο, ανοιχτό, διαφανή, δημόσιο, δημοκρατικό,<br />
σχεδιασμένο από αρχιτέκτονες με κέντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.<br />
[40] Η.Π. Νικολούδης, Εισαγωγή στο Αριστοτέλης, Όργανον 2: Τοπικά Α, Β, Γ, Δ, Ε. Αθήνα: Κάκτος, σ. 38.<br />
Ε Ν Ο Τ Η Τ Α I : Α Π Ο Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Τ Ο Υ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Υ<br />
113
Change language